55 - Samsun

Z

ZeyNoO

V.I.P

V.I.P

• 21 Ekm 2011

• #31

Samsun ve Çevresiyle İlgili Atasözleri

Abdal Abdalın ne umduğunu ister ne bulduğunu.(Ladik)

Acele eden kancık kör doğurur.(Çırakman)

Acı sirke kabına , tatlı söz sahibine.(Yukarıgerfi-Terme)

Acı sirke kabını ekşitir.(Samsun)

Ağaç, kurdu içinde besler.(Havza)

Ağzı yımbıldıyanın sırtı gümbürder.(Samsun ,Ünye ,Ordu)

Akşamdan gelen sabah er gider.(Alaçam)

Aldatan aldanır. (Samsun)

Allah Kemal , güzellik cemal.(Havza)

Allah süsücü hayvana boynuz vermez.(Eskicuma-Samsun)

Altın parayı gümüş parmak tartar.(Ladik)

Arkadaşı dıştan değil içten seç.(Havza)

Aslan varken kediye ciğer düşmez.(Yukarıgerfi-Terme)

At ağasına göre şahlanır.(Çınaralan-Samsun.)

Atan eşek ise de plarını üstüne atma. .(Samsun)

Atanın önünden geçeni Allah sevmez.(Karahüseyinli-Alaçam)

Ateşin üzerine ateşle gidilmez.(Yukarıgerfi-Terme)

At kişnemeyince tay gelmez.(Karahüseyinli-Alaçam)

Avare durmaktan , bedava çalışmak iyidir.(Samsun).

Bilenle bilmeyen bir olmaz.(çırakman-Havza)

Bir ağacın altında bir sürü(bir koyun)yatar(barınır).(Çırakman)

Bir ekmeklik unun varsa erbabına yaptır.(Havza-Samsun.)

Bir kaşıkla yedi kişi yemek yemiş, biride çatlamış.(Samsun)

Bir koca koyun başı bişişleyin, dokuz toklu başı bişer.(Alaçam)

Can yanınca tay anasını geçer.(Yukarıgerfi-Terme)

Çalışan kul mahrum kalmaz.(Taflan köyü-Samsun)

Çamur olmayan yerde hamur olmaz.(Çınaralan-Samsun)

Çarık çarıkla.sarık sarıkla.(Çırakman-Samsun)

Çocukla itin hatırı kalmaz.(Samsun)

Çuvalın ağzı dururken dibi açılmaz.(Samsun)

Dağ başında çam kadı , pelit müftü.(Samsun)

Damlayı hor görenin yurdu yanar çöl olur.(Havza)

Demir kapı ağaç kapıya muhtaç olur.(muhtaçtır).(Terme)

Dost beğenmeyen dostsuz kalır.(Havza)

Dost bizi iyi yola öğütleyendir.(Havza)

Dünya duayla kurulmuş.(Çırakman-Samsun)

Düşmanı olmayanın arkadaşı da yoktur.(Samsun)

Düşüne düşüne görmeli işi.(Çırakman-Samsun)

Ekmek buldun ye .dayak buldun kaç.(Havza-Samsun)

Ekmeksiz köpeksiz ev olmaz.(Samsun)

El gözü taşı eritir.(Havza-Samsun)

Elden kalan elli gün kalır.(Terme-Samsun)

Elmayı görmeden taş atma.(Havza-Samsun)

Emanetin canı az olur.(azdır).(Yukarıgerfi-Samsun)

Eşeğin büyüğü ahırda(Damda durur.).(Samsun)

Evdeki buzağı öküz olmaz.(Samsun)

Ev yıkanın evi olmaz.(Samsun)

Gün geçer , kin geçer.(Çırakman-Samsun)

Her şey incelikten ,insan kabalıktan kırılır.(Çırakman-Samsun)

Hesabın küçüğü büyüğü olmaz.(Havza-Samsun)

Hop demekle hutbeye(minareye-kubbeye)çıkılmaz.(Terme)

İtin iyisi ölüsünü göstermez.(Samsun)

Kasım yüz , gerisi düz.(Havza-Samsun)

Kazanmayınca kazan kaynamaz.(Havza-Samsun)

Kısmeti kesik köpek , kurban ayında sılaya gider.(Eskicuma-Samsun)

Kışın koca öküze bakmazsan , yazın derisini yüzersin.(Alaçam)

Kız gittiği ,oğlan bittiği yerde ekmek yer.(Çırakman-Samsun)

Kork korkmazdan utan utanmazdan.(Samsun)

Kumarbazın sermayesi küfürdür.(Havza-Samsun)

Saygı sayana , terbiye alana göredir.(Havza-Samsun)

Sen işi bırakma , iş seni bıraksın.(Havza-Samsun)

Soydum ektim soyuna çekti , soyundum ektim yine soyuna çekti.(Samsun)

Su damlaya damlaya suyu deler.(Havza-Samsun)

Turpun seyreği iyidir.(Ladik-Samsun)

Üç elli yaz belli.(Çırakman-Samsun)

Ulular köprü olsa basıp geçme.(Havza-Samsun)

Yığını yakan harmana yetişmez.(Havza-Samsun)

 

Z

ZeyNoO

V.I.P

V.I.P

• 21 Ekm 2011

• #32

SAMSUN VE ÇEVRESİYLE İLGİLİ DEYİMLER

Ismarlama dua kabul olunmaz.(Samsun)

Hastalık şaşırtır , ölüm yıkar.(Alaçam-Samsun)

Gelen atın başına vurulmaz.(Samsun)

Ekim on git tarlaya kon.(Alaçam-Samsun)

Dağ adamı ,hasta eder sağ adamı.(Alaçam-Samsun)

Çalışan el bilinmez.(Taflanköyü-Samsun)

Canavar derisinden post olmaz.(Çırakman-Samsun)

Bekle eşiği, bulasın ışığı.(Karahüseyinli-Alaçam),

Merdivensiz dama , tüfeksiz ava çıkılmaz.(Havza-Samsun)

Nasipsiz lokma yenmez.(Samsun)

Öküz olacak dana , varır öküzün yanında yatar.(Alaçam-Samsun)

Parasız pazara ,imansız mezara gidilmez.(Çırakman-Samsun)

Aslıhu , neslihu =(Aslı neki , nesli ne olacak)(Çırakman-Samsun)

Sabahleyin yağmur yağarsa git yoluna , ikindiden sonra yağarsa gir foluna.(yuvana)(Çırakman-Samsun)

Tarlada izi olmayanın yemekte(harmanda)yüzü(gözü)olmaz.(Çırakman-Samsun)

Umut kalacağına emek kalsın.(Çırakman-Samsun)

Uçan kuştan haber sorulmaz.(Terme-Samsun)

Yazın yaşa , kışın taşa oturma.(Çırakman-Samsun)

Ay , gün görmemiş.(Çırakman-Samsun)

Aynı güneşte çamaşır kurutmuş.(Samsun)

Boş teneke gibi don don etmek.(Ladik-Samsun)

Böyle baba , böyle oğul.(Çırakman-Samsun)

Çok yaptık yalanı , yarım kalsın kalanı.(Çırakman-Samsun)

Dış kapının mandalı.(Samsun)

Diline sirke sarımsak.(Şeytan kulağına kurşun).(Terme)

Dost eli.(Samsun)

El ağzıyla kuş tutmak.(Samsun)

El alem çuvala girmiş , sendemi girecen.(Ladik)

El arkası yerde etmek.(Samsun)

Elmanın irisi , kalmadı gerisi.(Taylan-Çınaralan)

Enceği , böceği dolmuş.(Çırakman-Samsun)

Göz büyütmek.(Yukarıgerfi-Terme-Samsun)

Gözlerini içine çevirmek.(Samsun)

Hazıra vezir.(Samsun)

İstedim vermedi ,çaldım görmedi.(Terme-Samsun)

Kaçanda yiğit , kovanda.(Terme-Samsun)

(Manda)Komaş çıktığı çardağı , hocalardı bardağı.(Alaçam-Samsun)

Kuyruğu göründüğü zaman gerisi çıkar.(Ladik-Samsun)

Meteliksiz uyku.(Çırakman-Samsun)

 

Z

ZeyNoO

V.I.P

V.I.P

• 21 Ekm 2011

• #33

Samsun Bafra Üçpınar Köyü

Tarihi

Köy; adını, merkezde açılan üç tane artezyen kuyusundan almıştır.


Köyün Tarihi:

Köye ilk olarak 1944 sonlarına doğru Kafkasya' dan göçebe olarak gelen 50 civarında Çerkez ailesi , bugünkü adı Nohutluk Mahallesi olan kısma yerleştirilmiştir. Bu aileler köyün susuzluğuna ve sivrisineklere dayanamayarak kırılmışlardır (telef olmuşlardır). Bu ailelerden sadece iki tanesi kalmıştır. Bu iki aileden gelen neslin 1940 yıllarına kadar Azgın Tepede oturduğu bilinmektedir.

Nohutluk Mahallesinde bulunan eski bir hamam ve tarlaların işlenişinde kullanılan aletlerin olması, bunları doğrulamaktadır.

Köye daha sonra çevre illerden ve ilçelerden gelen vatandaşlar yerleşmiştir. Ayrıca Yugoslavya' dan gelen Arnavut kökenli ve Yunanistan' dan gelen ve Muhacir olarak tanımlanan vatandaşlar yerleşmiştir. Köyde bu vatandaşların yanı sıra Yörük olarak tabir edilen vatandaşlar (komşu Yörükler Kasabası ile akrabadırlar) da vardır. Bafra'nın çeşitli köylerinden göç eden vatandaşlar da vardır.

Köy 1950 yılında Lengerli Köyü'nden, 1953 yılında Osmanbeyli Köyü'nden ayrılmıştır. Köy, bu yıllarda 25 hane civarındadır. Köyün ayrılmasından sonra 1953 yılında yapılan muhtarlık seçimlerini Kadir Çavuş isimli kişi kazanmıştır. Köye ilkokul 1954 yılında açılmıştır.

Coğrafya

Samsun iline 45 km, Bafra ilçesine 7 km uzaklıktadır. Köy, düz ova şeklinde olup, yukarıdan aşağıya hafif bir meyille balık göllerine dayanır. Köyün yüzölçümü 110 bin dönümdür.

Köy, Güneyden Osmanbeyli ve Gümüşyaprak köyleri, Batıdan Yakıntaş ve Sarıköy'le, Doğudan Taşköprü Köyü ile ve kuzeydoğudan Yörükler Kasabası ile komşudur.Ayrıca köyün Kuzeyinde Balık gölleri vardır.

Köy, geniş toprakların olması nedeniyle dağınık yerleşime sahiptir.

Nüfus

2000 Yili 1210

Ekonomi

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.

Altyapı bilgileri

Köyde ilköğretim okulu vardır. Köyün içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi yoktur. Ptt şubesi ve ptt acentesi yoktur. Sağlık ocağı vardır ancak sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.

 

Z

ZeyNoO

V.I.P

V.I.P

• 21 Ekm 2011

• #34

Samsun - Çarşamba Havalimanı

Samsun-Çarşamba Havaalanı (IATA:SZF, ICAO:LTFH) 1998 yılında hizmete girip, sivil kategoridedir.Yolcuya açık alanlar 4725 m2 olup, araç kapasitesi 246 dır.

Havaalanı Tipi Sivil
Havaalanı İdaresi DHMİ
Hizmete Giriş {{{Hizmete Giriş}}}
En Yakın Yerleşim Samsun, Türkiye
Şehire Uzaklık 19 km
Yükseklik (AMSL) ft ( m)
Koordinatlar 41° 15'K ; 36° 33'D

 

Z

ZeyNoO

V.I.P

V.I.P

• 21 Ekm 2011

• #35

Samsun Ondokuzmayıs İlçesi YörükLer BeLdesi

Yörükler, Samsun, Ondokuzmayıs'a bağlı bir belediyedir.

Kızılırmak deltası üzerindedir. Yörükler'de tarihi eserlerde bulunmaktadır. Hızır-İlyas Höyüğü (Yörükler Tümülüsü); Roma ve Geç-Antik Çağı izleri taşımaktadır.

Genel bilgiler:

Sadece adıyla Yörük değildir,hakikaten bir Yörük kasabasıdır.Tabiiki Yörük asıllı olmayanlar da (Tokatlı,Giresunlu,Ordulu,Trabzonlu,Rizeli)vardır ama nüfusunun en az %70'i Yörüktür.Karadeniz Bölgesi'nde bu durum tuhaf karşılanabilir,zaten büyük bir kısmı Kocaeli ve Sakarya illerinden 100 yıl önce göçle gelmişlerdir.Asıllarının Aydın vilayetinden olduğunu söylemektedirler.Belki de bu Aydın eski Aydınoğulları beyliğinin kapsadığı daha geniş bir alanı ifade etmektedir.Bugün bile özellikle Manisa civarında köyümüzdeki aşiretlerin aynı isimlerle yaşadığını öğrenmiş bulunuyoruz.Kasabamızdaki belli başlı yörük aşiretleri: Karatekeli,Kızılkeçili,Şehitli,Çaparlı,Manavlı,Ara plı,Kaçar.... ve bunlara ait alt obalar Topallı,Seçmezli,İbilli...(aslında daha çoktur ama tamamına vakıf değilim).

Kasabamız özellikle 60-70'li yıllarda Almanya ve Avusturya başta olmak üzere yabancı ülkelere (Fr,Holl,Abd,Avustralya) göç vermiştir.Halen köydeki nüfusun (2500 civarı)yarısı kadar bir nüfus da yurtdışındadır ve evililik-aile birleşimi vs ile her yıl 3-5 kişi daha bu kervana katılmaktadır.70'lerin sonundan itibaren iç göç başlamıştır.Halen başta Bursa olmak üzere İstanbul ve İzmit'te hatırı sayılır bir nüfus yaşamaktadır(100 haneden fazla.Bundan başka yüksek öğrenimin yaygınlaşması üzerine bu sefer memur vs. olarak kasaba dışına çıkışlar başlamıştır.

Kasabamızın kronik problemi arazilerinin tapusuz olmasıdır.3-4 nesildir süren bir mahkememiz var ve maalesef meselenin çözülmüne dair bir ışık da gözükmemektedir.


Nüfus

Yılara göre nüfusu:

2000 2.447
1997 2.975
1990 2.689

Belediye

Yörükler Belediyesi 26 Mart 1989'da kurulmuştur.

Belediye başknaları:

* 2004 Süleyman Eroğlu AKP %39.04
* 1999 Mehmet Turna DYP
* 1994 İsa Eroğlu ANAP %50.25

 

Z

ZeyNoO

V.I.P

V.I.P

• 21 Ekm 2011

• #36

Samsun Türküleri - Samsun Türküsü - Samsun Yöresine ait Türküler

Kara Kara Kazanlar

Kara kara kazanlar
Kara yazı yazarlar
Cennet yüzü görmesin (oy)
Aramızı bozanlar

Kara kuşu vurdular
Kanadını kırdılar
Ben buralı değilim (oy)
Bana tuzak kurdular

Yeter Dikenini Batırma

Doğruyu söylerim kimse aklamam
Ne olur sözümü yedirme bana
Temizlik imandan kalpte saklamam
Çürümüş sevgini getirme bana

Günül kuşum benim olsa da anka
Gönül dayanır mı top tüfek tanka
Senin sermayenle olsam da banka
Gönül sermayeni yatırma bana

Sancak der sayende yaşarım ölü
Küstürdün dalında öten bülbülü
Bahçenede girmem koklamam gülü
Yeter dikenini batırma bana

Şu Samsun'un Evleri

Şu Samsun'un evleri
Kız kaldır peçeleri
Senin o bakışların
Öldürür niceleri

Hadi kız gel yanıma
Kanım kaynar kanına
Şu dünyada olmadık
Neler geldi başıma

Pınar susuz olur mu
Dibi kumsuz olur mu
Şu dünyada sevenler
Kavuşmasa olur mu

Hadi kız gel yanıma
Kanım kaynar kanına
Şu dünyada olmadık
Neler geldi başıma

Sarmaşık Bülbülleri

Sarmaşık bülbülleri de
Yavrum yiyeyim o dilleri
Açtı yeşil yapraklar da
Aman tam muhabbet günleri

İn aşağı sevdiceğim yollarım diken
Bu ayrılık değil mi belimi büken

Ata binmiş gidiyor da
Aman ata neler ediyor
Yeni yolun tozları da
Zührem atı berbat ediyor

Ne dedin de durdun yarim yollar üstüne
Vur hançeri aksın kanım çöller üstüne

 

Z

ZeyNoO

V.I.P

V.I.P

• 21 Ekm 2011

• #37

Samsun Hamamları - Samsun Hamam - Hamam

Büyük Hamam (Kızgözü-Aslanağzı) (Havza)

Samsun Havza ilçe merkezinde bulunan Büyük Hamam'ın yapımıyla ilgili bir kitabe günümüze gelememiştir. Bazı kaynaklarda bu hamamın Romalılar tarafından yaptırıldığı ve Selçuklular tarafından onarılarak kullanıldığı belirtilmiştir. Nitekim hamama Sultan Mesud Hamamı, Lisanı Nas ve Sazi (Sadi) Paşa Hamamı da denilmektedir. Vakıf kayıtlarına göre 1256 yılında Selçuklu Sultanı II.Mesud tarafından yaptırıldığı yazılıdır. Bazı vakıf kayıtlarında ise, Sazi Paşa vakfı olduğu yazılıdır.

Hamamın günümüze kadar söylene söylene gelebilmiş bir de öyküsü bulunmaktadır. Bu öyküye göre, hamamda üç güzel kız yıkanırlarken hamamı eşkıyalar basmış ve çaresiz kalan genç kızlar Allah'a şöyle yalvarmışlardır:

“Allah'ım bizi ya kuş yap ya da taş… Bizi bu eşkıyalara teslim etme.”

Bu duanın ardından genç kızların istekleri kabul edilmiş, kızlardan biri kuş olarak uçmuş, diğeri de taş kesilerek hamamın bir kenarında heykel olmuştur. Bu heykelin gözlerindeki oyuklardan akan sular ise gözyaşları olarak nitelendirilmiştir. Günümüzde hamamın aslanağzı denilen büyük kurnasının yanındaki sütuna “Kız Gözü” ismi verilmiştir. Bu heykelden ötürü hamam ayrı bir özellik kazanmış, önünde adaklar yapılmış, kurbanlar kesilmiştir.

Hamam moloz taş ve tuğla hatıllı olarak yapılmıştır. Dikdörtgen planlı hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soyunmalık ve ılıklık bölümleri iki küçük kasnaklı kubbe ile örtülmüştür. Sıcaklığın üzerinde ise Türk üçgenleriyle kasnaklı büyük bir kubbeye geçiş sağlanmıştır. Sıcaklığın çevresinde altı kurna ve bir de halvet kısmı bulunmaktadır.

Hamam günümüzde de kullanılmaktadır.


Küçük Hamam (Şifa Kaplıcası) (Havza)

Samsun ili Havza ilçesinde, Büyük Hamam'ın bitişiğindeki bu hamamı Amasya Emiri Yörgüç Mustafa Bey 1429 yılında yaptırmıştır. Ardından da 1436 tarihli bir vakfiye yapmıştır.

Küçük Hamam plan olarak yanındaki Büyük Hamam ile benzerliği bulunmamaktadır. Moloz taş ve yer yer de tuğla hatıllı kesme taştan yapılan hamam, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Küçük bir kapıdan kare planlı büyük ölçüde bir soğukluk kısmına girilmektedir. Bu bölümün üzeri pandantifli büyük ölçüde merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Ilıklık oldukça küçük ölçüde olup, üzeri tonoz örtülüdür. Sıcaklık kare planlıdır ve üzeri pandantifli merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbenin altında sekizgen bir göbek taşı bulunmaktadır. Duvarlara kurnalar yerleştirilmiştir. Buradan kare planlı daha küçük ölçüde halvet kısmına geçilmektedir.

Hamam yakın tarihlerde orijinaline uygun biçimde restore edilmiş olup, erkekler hamamı olarak günümüzde de kullanılmaktadır.


Maarif Hamamı (Havza)

Samsun Havza ilçesinde bulunan Maarif Hamamı'nı Sultan II.Abdülhamit'in Dahiliye Nazırı Mazmun Paşazade Memduh Paşa Sivas Valisi iken 1890 tarihinde yaptırmıştır. Hamamın geliri maarif için kullanılmış, bu nedenle de hamama halk arasında Maarif Hamamı denilmiştir.

Hamamın üzerine sonraki yıllarda bir otel yapılmıştır. Hamam ile birlikte otel birkaç kez onarılmış ve özgünlüğünü büyük ölçüde yitirmiştir. Buradaki otel 1951 yılında yıkılmış ve yeniden yapılmıştır.1970 yılında otel bir kez daha yenilenmiştir.

Hamama doğrudan doğruya önündeki caddeden ve otelden girilmektedir. Soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelen hamamın soyunmalık kısmında büyük bir havuzu vardır. Bunun çevresine özel odalar yapılmıştır. Sıcaklık bölümü kareye yakın bir plan şekli göstermektedir. Ancak bu bölüm özgünlüğünden büyük ölçüde uzaklaşmıştır.

Günümüzde hamamın mülkiyeti Havza Belediyesi'ne ait olup, gündüz kadınlara, geceleri de erkeklere hizmet vermektedir. Bunun yanı sıra üzerindeki otele de hizmet vermektedir.


Taşkale Hamamı (Vezirköprü)

Samsun Vezirköprü ilçesinde, Taşkale Mahallesi'nde Taşkale Camisi'nin yanında bulunan hamam, cami ile birlikte Köprülü Mehmet Paşa'nın eşi Ayşe Sultan tarafından 1659 yılında yaptırılmıştır.

Hamam Klasik Osmanlı plan düzeninde, moloz taştan dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. Soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelen hamamın soyunmalık kısmını örten, ilginç görünümlü bir kubbesi vardır. Kesme taş ve tuğladan yapılmış bir kasnak üzerine oturtulmuş kubbesinin üzerinde ters olarak dizilmiş bir örtü bulunmaktadır. Soyunmalık kısmına sivri kemerli bir kapı ile girilmektedir. Soyunmalığın ortasına sekizgen planlı bir şadırvan yerleştirilmiştir. Ilıklık tonoz örtülü olup buradan kare planlı sıcaklığa geçilmektedir. Sıcaklık pandantiflidir ve kasnaklı bir kubbe ile üzeri örtülmüştür. Bu bölümün çevresine haç biçiminde eyvanlar yerleştirilmiştir. Burada, halvet odalarına da yer verilmiştir.


Çifte Hamam (Vezirköprü)

Samsun Vezirköprü ilçesinde Kaneoğlu Mahallesi'nde, bedestene bitişik olan hamamın kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber bu hamamın da Köprülü Mehmet Paşa'nın eşi Ayşe Sultan tarafından yaptırıldığı kaynaklarda belirtilmiştir. Büyük olasılıkla da Taşkale Camisi ve Taşkale Hamamı ile birlikte XVI. yüzyıl ortalarında yapıldığı sanılmaktadır.

Klasik Osmanlı hamam mimarisinde çifte hamam plan düzeninde yapılan bu hamam, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Hamamın kadınlar ve erkekler bölümleri birbirlerinin eşidir. Kadınlar kısmının önüne içerisi görülmesin diye bir duvar örülmüştür. Yuvarlak kemerli bir kapıdan girilen soyunmalık dikdörtgen planlıdır ve ortasına sekizgen bir havuz yapılmıştır. Bu bölüm oldukça geniş bir kemerle iki kare bölüme ayrılmıştır. Bu bölümün üzeri kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Soyunmalık ve sıcaklık arasındaki ılıklık küçük ölçüdedir ve üzeri tonoz örtülüdür. Sıcaklık kare planlı olup, kenarlarındaki eyvanlarla haç planına dönüştürülmüştür. Bu bölümün de ortasında sekizgen planlı bir göbek taşı bulunmaktadır. Sıcaklığın etrafındaki eyvanların aralarında ikişer kurnalı bölümlere yer verilmiştir.

Hamam günümüzde iyi bir durumda olup, halen kullanılmaktadır.

Şifa Hamamı (Vezirköprü)

Samsun Vezirköprü ilçesinde, Mehmet Paşa Mahallesi'nde bulunan Şifa Hamamı, Köprülü Mehmet Paşa'nın kızı tarafından yaptırılmıştır. Kitabesi bulunmadığından kesin yapım tarihi bilinmemektedir. Köprülü Mehmet Paşa'nın yaşadığı dönem ve hamamın yapı üslubu XVII. yüzyılda yapıldığını göstermektedir.

Hamam değişik dönemlerde yapılan onarımlarla özelliğini kısmen yitirmiştir. Moloz taştan yapılmış olan hamam dikdörtgen planlıdır. Soğukluk kısmının önüne sonraki yıllarda ahşap bir bölüm onarımlar sırasında eklenmiştir. Soğuklu kare planlı olup üzeri kubbe ile örtülmüştür. Ilıklık küçük ölçüde olup tonoz örtülüdür. Buradaki küçük mekânlar helâ ve özel bir odadır. Sıcaklık kare planlı ve kubbelidir. Sıcaklığın doğu yönüne beşik tonozlu küçük bir mekân, batısına da bir diğer halvet hücresi eklenmiştir.

Hamam günümüze iyi bir durumda gelmiştir.


Kale Hamamı (Vezirköprü)

Samsun Vezirköprü ilçesinde, Mehmet Paşa Mahallesi'nde, Kale Camisi'ne bitişik olan bu hamam Sokullu Mehmet Paşa'nın eşi Ayşe Sultan tarafından 1659 yılında yaptırılmıştır.

Hamam Klasik Osmanlı mimarisi üslubunda moloz taştan dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Yuvarlak kemerli bir kapıdan girilen soğukluk kare planlı olup üzeri kubbe ile örtülmüştür. Sıcaklık ile soğukluk arasında beşik tonoz örtülü küçük bir ılıklık bulunmaktadır. Sıcaklık kare planlı olup, köşelerine halvet hücreleri yerleştirilmiştir. Üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülmüştür.

Hamam günümüzde kullanılmaktadır.

Yusuf Ağa Hamamı (Vezirköprü)

Samsun ili Vezirköprü ilçesinde bulunan Yusuf Ağa Hamamı'nı 1602 isyanında yanan Vezirköprü'nün yeniden imarı sırasında, Vezirköprü Ayanı'ndan Yusuf Ağa yaptırmıştır. Kitabesi ve hamamın kendisi de günümüze gelemediğinden yapım tarihi konusunda kesin bir bilgi edinilememiştir.


Taceddin Paşa Hamamı (Vezirköprü)

Samsun Vezirköprü ilçesinde bulunan bu hamamı Taceddin Paşa 1491-1495 yılları arasında yaptırmıştır. Sonraki yıllarda yıkılan hamam ile ilgili yeterli bilgi bulunmamaktadır.


Yörükler Hamamı (Ondokuzmayıs)
Samsun ili, Ondokuzmayıs ilçesi'nde Balık Gölü yakınında bulunan bu hamamın kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber, yapı üslubundan XIX.yüzyılın ikinci yarısına ait olduğu sanılmaktadır.
Hamam, moloz ve kesme taş ile yer yer tuğladan yapılmıştır. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir.

 

Z

ZeyNoO

V.I.P

V.I.P

• 21 Ekm 2011

• #38

Samsun Antik Kentler

Zalekos, Leontopolis (Alaçam)

Zalekos adının doğru biçimi, Ramsay'a göre Zalikhos'tur. Bugün Alaçam Suyu denilen dere de bu isimle anılmaktaydı.

Kent adının daha sonra, Leon adlı Bizans İmparatorlarından birinin adını yaşatmak için Leontopolis olarak değiştirilmiştir. Kentin, Zalikhos/Alaçam Suyu vadisinde olduğunu da Ramsay söylemektedir. Kiepert'in araştırmalarına dayanan Codex Kültür-Atlas haritasında da bu İlkçağ kentinin yeri olarak bugünkü İlçe merkezi Alaçam gösterilmiştir.

Alaçam'da ilk yerleşimin MÖ.1000'lere değin Hititlerin, daha sonra da Friglerin egemenliği altında kaldığı sanılmaktadır. MÖ.546'da Persler tarafından işgal edilmiştir. Antik Çağda ismi Zalekhos (Zalikhos) olan yöre, MÖ.V.yüzyılda Atinalılar, MÖ.IV.yüzyılda önce Persler daha sonrada Makedonyalıların egemenliği altına girmiştir. M.Ö.331 yılında Büyük İskender'in hakim olduğu yöre daha sonra Seleukosların hakimiyetine girmiştir. MÖ.III.yüzyıl başlarında kurulan Pontus Devleti'nin egemenliği altına girmiştir. MÖ.I.yüzyıl ortalarında Romalıların hakimiyetine girmiş ve Iustinianus döneminde gelişmiş ve yönetimsel açıdan kent durumuna yükseltilmiştir. 395'de Roma İmparatorluğu'nun Batı Doğu olmak üzere ikiye ayrılması ile Doğu Roma (Bizans) toprakları içinde kalmıştır.

Alaçam'da Sivritepe, Elçitepe, Gökçebogaztepe ve Dedetepe höyükleri bulunmaktadır. Sivritepe, Dedetepe, Gökçebogaztepe'de Hitit dönemine ait yerlesmeler tespit edilmistir. Gökçebogaztepedeki kazılar 1955 yılında yapılmıştır. Ayrıca Sivritepe de yapılan kazılarda MiletosluIara (Miletliler) ait olduğu sanılan çanaklar, çömlekler bulunmuştur. Ayrıca kentten günümüze Ortaçağdan kalma bir kaleye ait parçalar gelebilmiştir.

Paura, Bafra

Bafra'nın tarihi M.Ö. 5000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Bafra adının; Kızılırmak'ın denize açıldığı yerde (M.Ö. 521 yıllarında Fenikeliler zamanında) ticaret gemilerini yanaştığı koylara kurulan, ticaret evlerine, Bafira denilmesinden geldiği sanılmaktadır.

Bafra yöresine ilk yerleşenler MÖ.4.000'lerde, orta Asya'dan göç eden Kaşkalardır. İkiztepe ören yerinde yapılan araştırmalarda Kalkolitik Döneme (M.Ö. 5000-4000) ait yerleşmelerin izine rastlanmıştır. İkiztepe ören yerinde İ.Ö. 4000 yıllarından İ.Ö. 1700 yıllarına kadar 2300 yıl boyunca sürekli yerleşim yapıldığı anlaşılmıştır. Burada Eski Tunç Çağı (M.Ö. 3000-2000) ve Erken Hitit (M.Ö. 1900-1800) dönemi kültürlerinin izlerinin taşıyan çok sayıda eser ve kalıntı bulunmuştur. M.Ö. VI. yüzyılda Lydia'lıların eline geçen yöre M.Ö. 546'da Perslerin, MÖ.47'de Romalıların, ardından da Bizanslıların hakimiyetine girmiştir.

Bafra İkiztepe'de Helenistik döneme (M.Ö. 330-30) ait bir anıt mezar bulunmaktadır. Kentten günümüze bir Ortaçağ kalesinin kalıntıları gelebilmiştir. Bu kaleden, kaya içine oyulmuş merdivenli bir gizli geçit ile ırmak kıyısına iniliyordu. Bunun dışında kalenin altında, Paphlagonia türü görkemli anıtsal kaya mezarları bulunmaktadır.

İkiztepe örenyeri 1941 yılında Samsun yakınındaki Dündartepe de kazı yapan arkeologlar tarafından keşfedilmiştir. İkiztepe'deki ilk sistemli kazılar Prof. Dr. U.Bahadır Alkım tarafından 1974 yılında başlatılmış, 1981 yılından beri de Prof. Dr. Önder Bilgi tarafından yürütülmektedir. Örenyerine İkiztepe denmesine rağmen yerleşme alanı iki büyük, ikide küçük tepeden oluşmaktadır. 375x175 m. boyutlarında bir alanı kaplayan değişik büyüklükteki bu tepeler değişik kültür katlarına sahiptir.

Tepe I' de İlk Tunç Çağı I, İlk Tunç Çağı II ve geçiş veya Er-Hitit Çağı, Tepe II, de Geç Kalkolitik Çağ, İl Tunç Çağı I ve İlk Tunç Çağı II; Tepe III' de İlk Tunç Çağı III ile Geçiş veya Er-Hitit Çağı; Tepe IV' de Geçiş veya Er-Hitit Çağının izleri saptanmıştır.

Tepe I, İlk Tunç Çağı III zamanında bir mezarlık olarak kullanılmıştır. 600'den fazla basit toprak tipinde mezar ortaya çıkarılmıştır. Mezarlara ölünün özel eşyası veya hediye olarak tunçtan yapılmış silahlar, aletler, takılar, semboller, pişmiş topraktan kaseler, kadın figürinleri, çıngıraklar, taş kolyeler ve biley taşları bırakılmıştır.

Tepe I, İkiztepe örenyerinin geçiş veya Erken-Hitit Çağı kültür katının sonunda tamamen terk edilmesinden sonra bir kez daha iskan edilmiştir. Bu son kültür, yerleşmede tümülüs tipi 2 odalı ve dromoslu bir anıt mezarla temsil edilir. Mezarın dromosunda ele geçirilen ve İstanbul'da Trakya Kralı Lysimakhas adına (M.Ö.3/6-281) basılmış altın bir sikkeden Helenistik çağa ait olduğu anlaşılmıştır.

Kazılar sonucunda ikiztepe örenyerinde Geç Kalkolitik Çağdan Eski Hitit Devletinin kuruluşuna kadar, yani (M.Ö.4000 yılından M.Ö.1700 yılına kadar kesintisiz yerleşmeler bulunduğu anlaşılmıştır.

Amisos (Samsun)
Antik Amisos kenti, bugünkü şehrin kuzey batısında, Kara Samsun olarak bilinen Cedit Mahallesinin bulunduğu bölgedir. Amisos erken tarihlerden itibaren daima Orta Anadolu'nun Karadeniz'e açılan bir kapısı olmuştur. Sahra Sıhhiye Okulunun bulunduğu alan, kentin akropol bölümüdür.

Amisos adının bölgeye deniz yoluyla gelen Yunanlılar tarafından verilmeyip, Amasia gibi Anadolu menşeli bir kelime olduğu ihtimali daha ağır basmaktadır. Roma İmparatoru Pompeius M.Ö. 64 yılında Amisos'a geldiğinde, şehrin ismini Pompeiopolis'e çevirmişse de bu isim kalıcı olmamış ve Amisos adı geçerliliğini korumuştur.

Prof. Dr.Bilge Umar'a gore; Amisos, Anadolu'nun Helenleşmesi döneminde Amisena olarak kullanılmıştır. Sözcük anlamı “Amazonlar Yurdu”dur. Aynı zamanda Amisena ismi Luwi dilinde Amisos Ülkesi anlamında kullanılmıştır.

Antik Çağda Amisos adı ile anılan kent, Miletosluların MÖ.VII.yüzyılda Karadeniz kıyılarında kurdukları ticaret kolonilerinden biridir. MÖ. V.yüzyılda Atinalıların ele geçirdiği kent, bir süre Priraierus adı ile anılmıştır. Önemli bir ticaret limanı olan Amisos'u saldırılardan korumak amacı ile surlar yapılmıştır. Bizans döneminde bir piskoposluk merkezi olan Amisos'u alamayan Danişmendliler hemen yakınında yeni bir kale yaptırmışlardır. Yüzyıllarca zengin bir ticaret merkezi olan eski yerleşim Hıristiyan Samsun ya da Gavur Samsun adı ile anılmıştır. XI.yüzyılda Cenevizlilerin eline geçen Eski Amisos ve Yeni Amisos arasında ticari bir ilişki bulunmakta idi. Sonraları Simisso ve Samissun olarak isimlendirilen bu yerleşmenin adı Samsun'a dönüşmüştür. Eski Amisos'un bulunduğu yer günümüzde halk tarafından Kara Samsun olarak anılmaktadır.

Samsun'daki ilk yerleşim tarih öncesi dönemlere kadar uzanmaktadır. Tekkeköy yakınlarında ele geçen buluntular yörenin Paleolitik Çağda (MÖ.10.000-5.500) yerleşime sahne olduğunu göstermiştir. İkiztepe, Dündar Tepe, Öksürük Tepe ve diğer höyüklerde yapılan arkeolojik kazılar ve araştırmalar, yerleşmenin Kalkolitik Çağ (MÖ.5500-3500) ve sonrasında da sürdüğünü kanıtlamıştır. Ayrıca söz konusu yörenin Hititlerden önce ve Hititler döneminde Gaskalar tarafından da yerleşim yeri olarak seçildiği Hitit yazılı kaynaklarından anlaşılmaktadır.

M.Ö. 750-760 yılları arasında Anadolu'da yunan kolonilerin kurulduğu dönemde Amisos adlı küçük bir yerleşme merkezi idi. Şehrin İon şehir devletlerinden Miletos (millet) tarafından kurulduğu sanılmaktadır. MÖ.V.yüzyılda Atinalılar, MÖ.IV.yüzyılda önce Persler daha sonrada Makedonyalılar yörede egemenlik kurmuşlardır.

M.Ö.331 yılında Büyük İskender Amisos 'u bağımsız şehir olarak ilan etmiştir. Daha sonra Seleukosların hakimiyetine giren yöre, MÖ.III.yüzyıl başlarında kurulan Pontus Devleti'nin egemenliği altına girmiştir. Bu dönemde burada Mossynoikialılar yaşıyordu. Pontus kralı Mithridates VI. Zamanında (M.Ö.120.-M.Ö.63) yöre en parlak dönemini yaşamıştır. MÖ.I.yüzyıl ortalarında Romalıların hakimiyetine giren Samsun yöresi Pontus Polemoniacus bölgesi sınırları içerisinde idi. 395'de Roma İmparatorluğu'nun Batı Doğu olmak üzere ikiye ayrılmasın ile Doğu Roma (Bizans)toprakları içinde kalmıştır. Bizanslılar zamanında önemli bir piskoposluk merkezi olmuş, Armeniakon Theması'na bağlanmıştır.

Amisos'da ilk kazı Samsun Müzesi Müdürlüğünce 1991 yılında Baruthane deresi mevkiindeki yamaç tarlalarda yapılmıştır. İkinci kazı ise Müze Müdürlüğü ve Trakya Üniversitesi Arkeoloji Bölümünün ortaklaşa yaptığı Sahra Sıhhiye Okulu içinde yer alan mozaik kurtarma kazısıdır.

Ayrıca 1995 yılı Kasım ayı içinde Ebussuud Caddesi sonunda İlkadım Belediyesinin yol genişletme çalışmaları sırasında Konklemera tipi kaya kilitlesinin oyulması ile yapılmış, tavan-taban ve duvarları horasınla sıvanmış 5x5 m. ebadında 2.30 m. yüksekliğinde mezar odası içerisine yerleştirilmiş (5) adet mezardan üçünün kullanıldığı, ikisinin boş olduğu görülmüş ve böylece burasının bir aile mezarı olduğu tespit edilmiştir.

Kullanılan üç mezardaki iskeletlerin ve som altından ölü hediyelerinin oluşturduğu buluntular, ziynet eşyaları, çanak çömlek, cam ve mermerlerden yapılmış arkeolojik eserleri ilk inceleme ve değerlendirmelerinde mezarlardan birinin pontus krallığının en üst düzeydeki yöneticilerinden birine ait olduğu, diğer mezarların ise bu kişinin eşine ve kızına ait olabileceği düşünülmektedir.

Amisos mezar odasında bulunan eserler M.Ö.IV. yüzyıl sonu ile M.Ö.III. yüzyıl başlarına tarihlendirilmektedir.

 

Z

ZeyNoO

V.I.P

V.I.P

• 21 Ekm 2011

• #39

Samsun İlindeki Bedestenler

Fazıl Ahmet Paşa Bedesten ve Arastası

Samsun Vezirköprü ilçe merkezinde bulunan bedesten ve arasta Fazıl Ahmet Paşa döneminde yaptırılmıştır. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi tam olarak kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber 1660 yılında Köprülü Mehmet Paşa’nın eşi Ayşe Hatun’un babası Yusuf Ağa tarafından yaptırıldığı konusunda kaynaklarda bazı bilgilere rastlanmıştır. XVII. Yüzyıl eseridir.

Bedestenin çevresinde arasta eklenerek yapı daha da geliştirilmiştir. Kesme taştan yapılmış olup, kare planlıdır. Bedestene dört cephesindeki yuvarlak kemerli kapılardan girilmektedir. Üzeri pandantifli dört ayrı kubbe ile örtülmüştür. Bu kubbeler duvarla üzerine tuğla kemerlerle oturtulmuştur. Bedestenin ortasındaki ana kubbe ile diğer kubbeler arasına bir de dua kubbesi yerleştirilmiştir. İç mekâna dükkânlar sıralanmıştır.



Bedesten

Samsun ili Çarşamba ilçesinde bulunan bedestenin yapım tarihini belirten bir kitabe günümüze gelememiştir. Bununla beraber yapı üslubundan ve kaynaklardaki bilgilerden XIX. yüzyılın ikinci yarısında 1862 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır.

Bedesten ilk yapılışında kuyumcular çarşısı olarak düşünülmüş ve o şekilde kullanılmıştır.

Bedesten, kesme ve moloz taştan dikdörtgen planlı, iki katlı olarak yapılmıştır. Üzeri semerdam şeklinde kırma çatı ile örtülmüştür. Yuvarlak kemerli bir girişten bir hol kısmına oradan da dükkânların sıralandığı avluya girilmektedir. Girişin iki yanındaki merdivenlerden de üst kata çıkılmaktadır. Buradaki bir koridorun çevresine odalar sıralanmıştır.

 

Z

ZeyNoO

V.I.P

V.I.P

• 21 Ekm 2011

• #40

Samsun İlindeki Hanlar

Mustafa Efendi Hanı
Samsun ili Vezirköprü ilçesinde bulunan bu hanı, Müftü Es Seyyid Mustafa Efendi 1797 tarihinde yaptırmıştır.

Kesme taş ve tuğla hatıllı olarak yapılan kare planlı bu han yıkılmış ve günümüze gelememiştir.


Taşhan

Samsun ili Vezirköprü ilçesi, Orta Cami Mahallesi, 100.Yıl Caddesi üzerinde bulunan bu hanın kitabesi günümüze gelemediğinden, yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Yapı üslubundan XIX.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Han, kesme taş ve tuğladan kare planlı olarak yapılmıştır. Üzeri ahşap bir çatı ile örtülü olan han iki katlıdır. Üç giriş kapısı bulunmaktadır. Hanın avlusunu çevreleyen revaklar altta ve yukarda kalın payeler üzerine oturtulmuştur. Bu payeler yuvarlak kemerlerle birbilerine bağlanmıştır.

Avlunun zemini taş döşenmiş olup, bunlar orijinalliğini korumaktadır.

Günümüzde bu hanın odaları depo olarak kullanılmaktadır. Avlusunda da haftanın belirli günlerinde canlı hayvan pazarı kurulmaktadır.