Ordu'nun İlçeleri
1. Akkuş
Yüzölçümü 636 km², 2000 yılı nüfus sayımına göre nüfusu 49.800'dür. Kuzeyinde Ünye ve Samsun, güneyinde Niksar ve Tokat ile çevrili bir alanda yeralmaktadır. Yüzölçümü gözönüne alındığında Ordu'nun en büyük ilçesidir.
* Akkuş topraklarında çağlar içinde Tibaren ve Kalip kavimlerinin yaşadığı, sonraki dönemlerde Pont Krallığının egemen olduğu bilinmektedir. Danişmendliler ve Hacıemiroğlu Beyliği'nin yönetiminde de kalan Akkuş, 15. yüzyılda Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı egemenliğine alınmıştır. 1954 yılına kadar Karakuş adıyla bilinen ilçe, bu yılda Akkuş adını almıştır.
* İlçe Orta karadenizin iç kısımlarında Canik sıradağları üzerinde Argan tepesi eteklerinde kurulmuştur. Ünye-Niksar karayolu üzerinde Ünye'ye 62 kilometre mesafede yer almaktadır. İlçenin denizden yüksekliği 1340 metredir.
* İlçenin iki önemli akarsuyu Tifi ve Karakuş çaylarıdır. Tifi çayı, irili ufaklı derelerin birleşmesi ile oluşmuştur ve yeşilırmakla birleşmektedir.
* İklim yaylaların tipik karakteristikleri ile uyumludur. İlçe yılın 4-5 ayı karlar altındadır. Yılın kalan aylarında sis ve yağmur dönüşümlü olarak ilçenin iklim yapısını şekillendirmektedir. Yaz aylarında nadiren yüzünü gösteren güneşli günlerde ilçenin sık gürgen ve çam ormanlarından kaynaklanan temiz havasına ve tabiat güzelliklerinin seyrine doyum olmaz.
* Yayla ve kış turizmi için çok uygun koşullara sahiptir. İlçe maküs kaderinin değişebilmesi için bu koşulları değerlendirebilecek yatırımcı ve girişimcileri beklemektedir.
* Akkuş halkının başlıca geçim kaynağı tarım, orman, hayvancılık, el sanatları ve ticaretdir. Halıcılık son yıllarda büyük gelişme göstermiştir.
* 40.79 derece Doğu boylamı, 39.01 Derece Kuzey enlemi koordinatlarında bulunmaktadır.
Köyler:
Alanköy, Anbargürgen, Ceyhanlı, çaldere, çamlıca, çavdar, çökek, çukurköy, Dağyolu, Damyeri, Düğencili, Esentepe, Gedikli, Gökçebayır, Gürgenliyatak, Haliluşağı, Karaçal, Kargı, Kemikgeriş, Ketendere, Koçcuvaz, Kurtboğaz, Kuşçulu, Külekçili, Meyvalı, Muratlı, Ormancık, Ortabölme, Şahin, Tuzakköy, Yeniköy, Yeşilgüneycik, Yeşilköy, Yolbaşı, Y.Düğencili
_____*****_____
2. Aybastı
Coğrafi Durumu
Orta Karadeniz Bölgesi'nde Canik Dağları'nın Kuzey yamacında kurulmuş olan ilçe, Fatsa'nın güneyinde, kıyıdan 54 km içerdedir. Doğusunda Gölköy, Batısında Korgan, Kuzeyinde Fatsa ve Güneyinde Reşadiye (Tokat) ilçeleri yer alır. Yüzölçümü 359 Km²'dir. Rakım 730 metredir. Derinliği 27 km, genişliği 14 km.'dir. Bu saha içerisindeki belediye alanları ise 78 km² kadardır. Bu alan içerisinde 9 mahalle ve yayları bulunmaktadır. Km²'ye düşen kişi sayısı 90'dır. Engebeli bir arazi yapısına sahip olmasına rağmen merkez yerleşim alanı sarp yamaçlara ve kayalıklara rastlanmaz.
İlçenin Adı Nereden Geliyor
Aybastı daha önce İbasdı ( İbasda ya da ibassa ) 1900'lü yıllarda Aybastı olan adı üzerinde halkın dilinde pek çok söylenti ve öyküler mevcuttur. Bunlardan en önemlileri yörenin fethi sırasında karanlık bir gecede ayın bulutların arasından birden çıkarak ortalığı aydınlatması sonucunda işi kolaylaşan fatihlerce Aybastı şeklinde konuşmalarından dolayı yöreye bu adın verildiği şeklindedir.
Ulaşım Durumu
Aybastı'nın Sahil yolu Fatsa‘ya uzaklığı 52 Km.'dir. Bu yol Otomobille 1.20 dakikada alınmaktadır. Virajları keskin ve çok fazla olduğundan araçlar az hızla bu yolu almaktadır. Güzergahta trafik akış şeridini, bazı yerler hariç tek saymada fayda vardır. Yolun asfalt kalitesi düşüktür. Yolun çoğu kısımlarına bir araç ancak sığmakta, bu da bu yoldaki seyrin çok dikkatli olmasını gerektirmektedir. İlçenin tüm köy ve mahallelerine ulaşım mümkündür. Aybastı - Gölköy arası 37 Km olup stabilize yol vardır. Bu yol da 1997'de asfaltlanacaktır. Aybastı - Niksar arası 70 Km'dir. Aybastı - Korgan arası ise 45 Km'dir.
Aybastı'nın Niksar, Reşadiye, Gölköy, Korgan ve Mesudiye ile bağlantıları vardır. Sözü edilen yerlerde ham yol mevcuttur. Aybastı - Reşadiye arası 57 Km olup bu yol Aybastı- Fatsa arasına nispeten biraz daha az virajlıdır. Ne var ki yolun asfalt olmaması ve kış aylarındaki hava muhalefeti ulaşımı kesmekte ya da zorlaştırmaktadır.
_____*****_____
3. çamaş
_____*****_____
4. çatalpınar
Fatsa'ya 20 kilometre, Ordu'ya 56 km uzaklıktadır. Geçim kaynakları Tarım ve hayvancılıktır. Fındık yetiştirilir. Elmaköy köyünde acısuyu vardır. Birçok hastalığa faydalı olduğu bilinmektedir.
5. çaybaşı
_____*****_____
6. Fatsa
Orta Karadeniz Bölgesinde yer alan Ordu iline bağlı Fatsa, 570 km² yüzölçümüne sahip bir ilçedir. Şehir nüfusu 63.721, toplam nüfusu 120.774 olan ilçede 9 belde, 60 köy ve 60 mahalle vardır.41' kuzey paraleli ile 37 - 38' doğu meridyenleri üzerinde yer almaktadır. Doğusunda Perşembe, Batısında Ünye, Güneyinde Korgan, çamaş, çatalpınar ve Kumru İlçeleri Kuzeyinde ise Karadeniz yer almaktadır.
Tarihi M.S. 1. Yüzyıla kadar uzanan Fatsa, 14. Yüzyılda Hacıemiroğulları Beyliğinin egemenlik altında önemli bir liman konumundaydı. 1876 yılında kaza merkezi olan Fatsa, 1921 yılında Ordu'ya bağlanmıştır.
Evliya çelebi Seyahatnamesinde Fatsa'nın Canik Sancağına bağlı 300 evli, 1 hanlı, 1 hamamlı, küçük çarşılı, bağlık ve bahçelik bir kasaba olduğundan söz eder.
Denizden yüksekliği 10 metre olan Fatsa'nın kıyı ve akarsuyu çevreleri dışında büyük düzlükleri yoktur. Önemli akarsuları Yapraklı ve Belice dereleridir. Kuzey rüzgarlarına açık olan ilçede balıkçılığı desteklemek amacıyla merkezde, Yalıköy ve Bolaman'da balıkçı barınakları yapılmıştır. İlçede yazlar sıcak, kışlar ise serin ve yağışlı geçer. İlçe topraklarının % 20'sini ormanlar kaplamaktadır.
Turizm
Turizm açısından ilçe çevresinde birçok dinlenme tesisi vardır. Doğal yeraltı kaynakları açısından şanslı olan ilçede, Ilıca beldesinde şifalı su bulunmaktadır. İlçede görülmeye değer yerler Kız kulesi, çınar ve ulu ağaçlar, Göreği Manastırı, Cıngırt Kaya ve Gaga gölüdür.Bunlarla birlikte her yıl temmuzun ikinci haftası FATSA BELEDİYESİ ULUSLARARASI çINAR FESTİVALİ düzenlenir.
Coğrafi Özellikleri ve İklimi
* a) Topoğrafik Durum:
Arazi dağlık ve engebelidir. Rakım 10 metreden 550 metreye kadar çıkmaktadır. Kuzeyde denize paralel olarak uzanan Canik Dağları sahile kadar kademeli bir şekilde alçalmaktadır. İlçenin iki önemli akarsuyu olan Bolaman ve Elekçi Derelerinin sahile yakın civarlarında düz araziler bulunmaktadır.
* b) Akarsular:
* 1 ) Bolaman Deresi
* 2 ) Elekçi Deresi
* 3 ) Şerefiye Deresi
* 4 ) Kurtuluş Mah. Deresi
* c) Göller:
İlçenin 10 Km. Güneydoğusunda Örencik Köyünün sınırları içinde GAGA GÖLÜ bulunmaktadır.54 dekar alan kaplamaktadır.
* d) Jeolojik Yapı :
İlçe kısmen sahildeki Alüvyon üzerinde kısmen gerideki Yamaçta yerleşmiş bulunmaktadır.çevrede yapılan inşaat hafriyatlarından edinilen bilgiye göre yamaçtaki iskan bölgelerinde yer altı suyu mevcut değildir. İlçenin düzlük kısımları ince kum ve killi zeminden teşekkül etmiş olup, yer altı suyu ihtiva etmektedir.Yamaçlarda ise üst tabaka 1,5-2 metreye kadar kil ve nebati örtü, taban ise çatlaklı mavi kalkerdir.
* e) Toprak ve Arazi Kullanımı :
Dere ve Dere yatakları çevresinde oluşan taban arazileri vasıflı (I ve III. Sınıf Toprak) ve vasıfsız tarım alanları mevcuttur. Tarıma elverişli arazilerin % 80 ' ninde Fındık tarımı yapılmaktadır. Daha yüksek yamaçlarda ise Orman Alanları ortaya çıkmaktadır. Topoğrafyanın kıyının gerisinde hemen yükselmesinden ve meyilinin fazla olmasından dolayı Ormanların yok edilerek Tarım Arazisine dönüştürülmesi olayına pek rastlanmamaktadır.
_____*****_____
7. Gölköy
_____*****_____
8. Gülyalı
Ordu ilinin bir ilçesidir. Eski adı Abulhayır 'dır. 1987 yılında ilçe haline geldikten sonra Gülyalı adını almıştır. Ordu ilinden Giresun istikametinde 15.nci km. dedir. Deniz kenarı,yeşillikler içinde güzel bir ilçedir. Nüfusu 1997 yılında 9100 , 2002 yılında yaklaşık 10600 kişidir. Geçim kaynağı ağırlıklı olarak fındıkçılık ve balıkçılık olup yeni yeni süt ve besi hayvancılığı ile turizm yatırımları ön plana çıkmaktadır.
Köyleri: Ambarcılı, Ayrılık, Kestane, Mustafalı, Taşlıçay ve en büyükleri Turnasuyu ' dur.
_____*****_____
9. Gürgentepe
GÜRGENTEPE İLçESİNİN TARİHİ
Gürgentepe Ordu-Sivas karayolunun 48.km'si üzerinde bulunan 1275 rakımlı mevkiinin adıdır. Gürgentepe uzun yıllar küçük bir yerleşim yeri olarak kalmıştır. Gürgentepe’nin tarihi gelişimi,Ordu-Sivas karayolunun açılmasıyla yakından ilgilidir. Ağızlar Köyü'nden Ali çavuş ve Akmescit Köyünden Hamdi Yılmaz, şehrin bugünkü bulunduğu yere birer han yapmışlardır. Ordu-Sivas güzergahında kurulmuş bulunan bu hanlar uzun yıllar konar-göçer ticaretçilerin dinlenme-konaklama ve alış-veriş merkezi olarak hizmet vermiştir. 1940 ve 1950'li yıllarda küçük değişikliklerle yeniden yapılan yol, motorlu araçların karayolu taşımacılığına açılmıştır. "Hanyanı" ismi ile kısa zamanda gelişmeye başlayan bu küçük yerleşim birimi, civar köylerin ilgisiyle giderek panayır ve pazar yeri özelliği kazanmıştır. Bununla birlikte Akmescit köyü muhtarı Hamdi Yılmaz'ın gayretleriyle Cuma günleri tertip edilen güreşlere katılan kalabalıkların ilgisi, aynı zamanda bugünkü Hıdırellez geleneğinin daha canlı bir şekilde kutlanmasını yaygınlaştırmıştır. Bunu plansız ve imarsız yapılaşma faaliyetleriyle, devletin asayişi sağlamak için Karakol açması takip etmiştir. Bütün bu gelişmeler, buranın (Hanyanı) geleceğini olumlu yönde etkilemiştir. Yerleşim yeri, Ağızlar ve Akmescit köylerinin birleşmesiyle 7 Ağustos 1955 tarihinde Gölköy ilçesine bağlı bir belediye teşkilatı kurulmasıyla "Gürgentepe" ismini almıştır.
Nüfusu 39.884
Yüzölçümü (km2) 221
Belediye Sayısı 4
Köy Sayısı 11
YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ
Yeryüzü şekilleri 1300 metreye yaklaşan ve dağlık bir alanda bulunan ilçe topraklarının büyük bir bölümü dik yamaçlardan meydana gelir. Bu arazi yapısı ulaşım ve makinalı tarım açısından problemlidir. kuzeyden itibaren başlayan yükseliş ilçe merkezlerinde doruk noktasına ulaşır. Batıdan çatalpınar ve güneybatısında kabataş ilçeleri ile ilçe sınırını meydana getiren Tazvara çayı'nın derin vadisinden başlayarak devam eden dik yamaçlar birdenbire yükselir. Tepeköy Köyü, Okçabel Köyü ve Işıktepe Beldesi Bu Dik yamaçların zirvesindeki düzlükler üzerinde bulunurlar.Kuzeyden başlayarak devam eden yükselme özelliği , doğubatı-güney istikametlerine doğru yöneldiğinde ilçe merkezine göre alçalma dikkati çeker.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Yörenin genelinde orman özelliği dikkat çekerken, meşe, kestane, kızılağaç, pelit, kayın, akasya,karaağaç, vb. ağaç türleri yaygın olarak ormanarda mevcuttur. Bunun yanısıra ormanaltı bitki örtüsü olarak bilinen ormangülü, defne gibi maki türü bitkiler bol miktarda tabii olarak yetişir. Son yıllarda aşırı orman kırımı neticesinde orman varlığının büyük çoğunluğu kaybolmuştur. Genelde orman ürünleri yakıt ürünleri yakıt aracı olarak değerlendirmektedir. Artan inşaat malzemesi ihtiyacını karşılamak için gelişigüzel kayın, kestane, kızılağaç, mevcut orman varlığını tehdit etmektedir. Yörede orman bitkilerinin iklimin elverişli olması yüzünden yabani bitki diye adlandırdığımız ısırgan otu, sütleğen, böğürtlen dikeni, papatya, ebegümeci, eğreldi otu, bol miktarda bulunur.
TOPRAK YAPISI
Toprakların büyük çoğunluğu tarıma elverişli olmasına karşılık, arazinin dik yamaçlarınadan oluşması tarımı olumsuz etkiler. Toprak yapısı verim değeri yüksek Volkaro Sedimanter özelliği dolayisiyle volkanik yapıdadır. Verim gücü yüksek olan bu topraklar bol yağış alması, yabani bitkilerin zamanla çürüyerek tabii gübreyi oluşturması verim gücünü artırır.
AKARSULAR
Engebeli arazi yapısına sahip olan ilçede arazi yapısına karşılık önemli sayılacak akarsuları yoktur.genelde yamaçlardan kaynaklanan küçük dereler çoğunluktadır. Bu derelerin bazıları çık az su taşıdıklarından uzun süre yağmur yağmaması durumunda kururlar.Taşıdıkları su miktarı fazla olan başlıca akarsular: Tavzara çayı, Kanyaş Deresi, Kara Dere, Kömüşkırak Deresi, Akören Deresi, Eskiköy Deresi dir.
_____*****_____
10. İkizce
Ordu iline bağlı bir ilçedir.
Önceden Ünye ilçesine bağlı olan İkizce, 1990'da ilçe oldu. İlçede halk geçimini tarım ve fındık üretimiyle sağlamaktadır.
_____*****_____
11. Kabadüz
_____*****_____
12. Kabataş
_____*****_____
13. Korgan
Bölgenin ilk egemen halkı Halip (Kalip), Kolk ve Kokur’lardır. Kalip’ler ve Mitridat’lar en kuvvetli çağlarında demir madenleri ile ilgiliydiler. Korgan‘da Tatarcık Köyü sınırları içersinde bulunan ve günümüzde yine maden ormanı adı ile anılan mıntıkada, yine Korgan‘ın bazı yaylalarında özellikle Yalman civarında demir cüruflarına, işletilmiş maden yataklarının izlerinin bulunması, Kalip’lerin ve Mitridat’ların bu yerlerde M.Ö. 12 yy‘da yaşadıklarını göstermektedir.
M.Ö. 584–555 yılında Pers’lerin Korgan, bölgesinde yaşadıkları da bilinmektedir. Pers’ler devrinde I. Daryus‘un ( M.Ö. 522–485 ) bu toprakları idare edebilmek için satraplıklara ayırdığı ve dört adet birinci derecedeki satraplıktan biri olan “Pont Kapadokyası” Korgan topraklarını içine almış oluyordu.
M.Ö. 331 tarihinde Pers Devleti tarih sahnesinden İskender‘in orduları tarafından silindi. Pont ve Roma, hakimiyetleri döneminden sonra Danışmend Gazi’nin orduları Korgan topraklarına girmişler ve 1083 tarihinde buraları ele geçirmişlerdir. Anadolu‘ya gelen Oğuz Boyları’ndan birçok topluluk, Korgan bölgesine yerleşmişlerdi. Ordu İli’nin yayla toprakları ile Korgan ve Kumru İlçe merkezlerini çevreleyen sahalar, tamamen Türkmen’ler tarafından yerleştirme sahaları yapılmış ve buralarda oturanlar da kısa zaman içinde Oğuz Boyları Oymakları arasında erimişlerdi. Esasında azınlıkta bulundukları için de, hiçbir güçleri kalmayarak ağırlıklarını kaybetmişlerdir. II. Kılıçarslan, zamanında Korgan ve çevresi Anadolu Selçukluları hakimiyetine girdi. (1178) Kösedağ Savaşı’ndan sonra (1243) Korgan topraklarının büyük bir bölümü Kadı Burhaneddin‘in idaresine geçmiştir. 1380‘lerde ise Hacı Emir Oğulları Beyliği bu çevreye hükmetmiştir.
Yıldırım Beyazıt 1398‘ e Ordu ve Samsun‘u Osmanlı Devleti topraklarına dahil etmiştir. Osmanlı idaresine geçen yöre, resmi kayıtlarda “Keşdere” olarak anılmaktadır. Keşdere, Bolaman Irmağı’nın bir koluna verilen isimdir. 1642‘ye kadar Satılmış kazasına (Fatsa) bağlı olan Keşdere, bu tarihte kaza olmuştur. 1856‘da Liva–i Canik’e (Canik Sancağı) bağlıdır. Bu tarihte yönetimi Akçay, Terme ve Cevizderesi İle birdir. 1860–65‘te Canik Sancağı’na, 1866–71‘de ise Ünye Sancağı’na bağlı bir kazadır. 1882‘de ise Fatsa kazasına bağlı bir nahiye merkezi, 1928‘de Köy olmuştur. Korgan, Fatsa’ nın bir bucağı olarak yıllarca varlığını devam ettirdikten sonra 01Haziran 1958 tarihinde Belediye - 01 Nisan 1960 tarihinde ilçe merkezi haline getirilmiştir.
Korgan, kelime anlamı bakımından her hangi bir mana ifade etmemektedir . İlçeye bu adın verilişi hakkında çeşitli söylentiler ve ihtimaller vardır.
Türklerin Müslüman olmaya başladığı dönemlerde, Hazar Denizinin güneyinde Horasan Bölgesinde Korgan adı verilen yerden kalkarak Korgan‘a yerleşen aşiretler vardır. Buraya yerleştikten sonra geldikleri yer olan “Korgan” adını verdikleri ve bu adın buradan geldiği söylenmektedir.
_____*****_____
14. Kumru
Kumru, Ordu ilinin, sahil şeridinden 33 km. içerde kalan iki dağın arasında merkezi bulunan küçük bir ilçesidir.
_____*****_____
15. Mesudiye
Yerleşke
Ordu ilinin güneybatısında yer alan, denize oldukça uzak, dağlık fakat hafif eğimli bir arazi üzerine kurulmuştur. İlçe merkezi esasen Sivas'a daha yakındır. İlçenin geniş yüzölçümü çok sayıda köy ve yaylayla kaplıdır. İlçenin hemen içinden geçen Melet Irmağı Mesudiyelilere Meletli denmesine yol açar ki bunun sahilde oturan Ordululara verilen karşılığı cenüklüdür.Özelllikle keyfalan yaylasının yayla turizmi açısından önemi her yıl artmakta, yazın bu yaylarara yüzlerce mesudiyeli geziler düzenlemekte ve konaklamaktadır.Ayrıca Yeşilce ve Topçam yaylaları da önemli turizm merkezleridir.Yesilce yaylasında doğal bütünlüğü bozmaması için yapılan evlerin betonarme olmasına izin verilmemektedir.Son olarak da 2006 yılı içerisinde bu yaylalara elektrik bağlantısı götürülmüştür.
Tarih
Mesudiye çok eski bir tarihe sahip olup muhtemelen Ordu'nun diğer ilçelerinden daha eski bir yerleşkedir. İlçe tarihi Hitit dönemine kadar uzanır. Pek çok kaya mezarı bulunmaktadır.
Fatih Sultan Mehmet zamanında Osmanlı topraklarına katılmış ve ilçenin Osmanlı kayıtlarına girmesi 1455 senesinde olmuştur. Bu tahrir kayıtlarına göre Mesudiye o dönemde yüzden fazla köye ve çok sayıda mezraya sahiptir.
Mesudiye yöresi Osmanlılar döneminde nahiye olarak Milas ismiyle anılmaktadır.
Kaza merkezi Parçı köyünden alınarak 1863 yılından sonra Pazaryeri olarak kullanılan bugünkü Mesudiye’ye 1876'de nakledildi. Bölgedeki halkın padişaha yazdıkları arzuhal ile (3 Za 1293) 20 Kasım 1876 tarihinde Milas ismi Hamidiye olarak değiştirildi.
1908 yılında Hamidiye ismi Mesudiye olarak değiştirilmiştir.
1899 yılında belediye teşkilatı kurularak Aliçavuşoğlu Mustafa Bey ilk belediye başkanı olmuştur.
20 Mayıs 1933 gün ve 2197 sayılı kanunla Mesudiye İlçesi Şebinkarahisar’dan alınarak Ordu İli’ne bağlandı.
Sosyal ve Ekonomik Yaşam
Mesudiye için göç olgusu belirleyici önem taşır. 1950'lerden sonra batıya ve özellikle İstanbul'a yaşanan göç artarak sürmüş, 100 sene evvel çok yoğun nüfuslu bir yerleşke olan Mesdudiye bu gün için artık çok az bir nüfusu barındırmaktadır. Göçten önce ilçe ve çevresinde tahıl tarımı ve hayvancılık yapılırmış. Özellikle 1970'lerde yüzbinlerce başla ifade edilen küçükbaş hayvan sayısı bugün çok azalmıştır.
Mesudiyeliler özellikle Paşabahçe - Beykoz çevresinde yaygıdır. Kimilerine göre sayıları 200.000'den fazladır.
Son yıllarda özellikle yaz aylarında ilçe nüfusu şenlenmekte, terkedilen konutlar onarılmaktadır.
Bülent Ecevit - Devlet Bahçeli hükümeti, köykent projesi için ilçeyi plot bölge seçse de proje bekleneni henüz verememiştir.
Özellikle İstanbul'da yaşayan Mesudiyeliler'in önderliğinde son yıllarda kurultay toplanmakta, Mesudiyeliler sivil bir oluşum meydana getirmektedirler.
İlçeyi canladırmak için açılan yüksekokul ilçe merkezinde bulunmaktadır.
_____*****_____
16. Perşembe
Perşembe, uzun zaman Roma ve Bizans hakimiyetinde kalmıştır. 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet' in Trabzon Rum Pontus imparatorluğunu ortadan kaldırmasından sonra Vona Osmanlı imparatorluğunun hakimiyetine girmiştir. 1945 yılında ise İlçe olmuştur.
Ordu-Samsun devlet karayolu üzerinde Vona tabii liman koyunda kordon tepesi eteğinde kurulmuştur. Kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Ordu, batısında Fatsa, güneyinde Ordu-Ulubey ve Fatsa İlçeleri ile sınırlıdır. İl Merkezine 13 km. uzaklıktadır.
Bilinen Tarihin arkaik dönemlerinde Saka ( İskit ) Türkleri küçük koloniler halinde tüm Karadeniz kıyılarında olduğu gibi elbette memleketimizde de bulunmuşlardır. Hatta bu uzun saçlı ve çok iyi ok kullanan kavmi rumlar yanlarına dahi yanaşamadıkları için kadın zannetmişler ve Amazon efsanesini çıkartmışlardır.
Yazılı kaynaklara göre ise daha 1455 senesinde ilçede ( ki o zamana Canik-i Bayramlu adını taşıyan Orduna iline bağlı ) 32 nefer Türk vardır. Yani Fatih Sultan Mehmet Han'ın 1461'deki Doğu Karadeniz fethinden önce....
“Bolaman'dan sonra Yasun ve Vona burunlarını geçtikten sonra, Perşembe İlçesiyle karşılaşıyorlar. Perşembe adı yeni olup Tahrir defterlerinde geçmiyor. Defterlerde bu bölge, Niyabet-i Satılmış ve Bayramlu, Vilayet-i Satılmış ve Bayramlu, Nahiye-i satılmış gibi adlarla anılıyor. Böylece bölgenin merkezi durumunda olan Canik-i Bayramlu ( Nefs-i Ordu ) ile sıkı münasebeti ortaya çıkıyor. Ancak Tahrir Defterleri döneminde Satılmış Nahiyesi'nin ( Perşembe ) merkezinin neresi olduğu anlaşılamıyor. Gerçi nahiyenin en kalabalık köyü bil hassa 1520'lerden sonra Vona olmuştur. Köyde 1455' de 18 Hane, 2 mücerret cemaat-ı müslimin, biri caminin hatibi Mevlana Sofu olmak üzere 6 muafiye ve 5 müsellem yani 32 nefer müslüman Türk, 5 nefer de “cemaat-ı zımmıyun” ( yani hıristiyan ) bulunmaktadır.
1485' te “Karye-i Vona me'a iskele” olarak kaydedilen köyün nüfusu toplam 30 nefer müslüman ve 1 nefer de behr ( hristiyan ) olarak gözüküyor. 1520'de hristiyan kalmamış ve müslüman ( Türk ) nüfus gitgide artmıştır.
1613'de köyün camiinde beratlı bir vaiz görev yapıyordu. Aslında içerde bulunan Vona kasabası önce Perşembe pazarına taşındı daha sonra bu günkü yerini almıştır. Evliya Celebi, 1640'ta, Vona Kalesinin Serdarı, yüzelli akçeli kadısı vardır. Camileri, Hamamı, Hanı, Sük-i muntasarı vardır. Halkı ekseriye Rum ve Tuna etrakıdır diyor ( Seyahatname, sf.79)
Salname-i Vilayet-i Trabzon 1287 (sf.88-89)da ise, Perşembe nahiyesinde nahiye toplamı Hane olarak, 1486 islam ( Türk ), 10 çerkez, 38 Rum, 67 Ermeni gösterilmektedir. Demekki bu değişik etnik unsurlar nahiyeye sonradan gelmişlerdir.....”
( Prof. Dr. Bahaeddin YEDİYILDIZ, Ordu Kazası Sosyal Tarihi, Kültür ve Truzim Bakanlığı Yayını, 1985 )
(......İ.Ö. 3.yy da Rodoslu Apollonios, İason'la Argonatların teknelerini boğazlardan geçirip akıntya karşı mücadele ederek nasıl doğuya doğru gittiklerini; iki tarafı engebeli kayalıklarla çevrili rüzgarlı bir geçitten alttan akan güçlü burgacın sularının ilerleyen gemiye çarparken Karadeniz'de kürek çektiklerini anlatır. ( Neal ASCHERSON, Karadeniz ( Blaksea ) İş Bankası Kültür Yayınları, 2002.çev.Kudret EMİROĞLU. sf.14 )
Anlatılan yer Perşembe İlçesi Yason Burnu'dur. ( Av. Kani DEMİR )
“.....Argo'nun seyehati Tunç çağı efsanesidir. İason Karadeniz'i aştığında, teknesini Kolkhis'deki ( bugünkü Gürcistan'da bir bölgeye ) Phasis ırmağına yönlendirdi.”
“......Bütün Karadeniz kıyısında toprak taranan çalışmalarda deniz yatağında ortası delik büyük taşlar çıkmaktadır; bunlar Miken gemilerinin çapalarıdır.” ( Neal ASCHERSON Karadeniz, İş Bankası Kültür Yayınları, 2002.çev.Kudret EmiROĞLU. sf.20 ) Bu gün bu taşlardan birini denizin kıyıyla buluştuğu yerde Yason Kilisesi'nin doğu tarafında görebilirsiniz.
_____*****_____
17. Ulubey
_____*****_____
18. Ünye
Ünye, Orta Karadeniz Bölgesi'nde yer alan, Ordu iline bağlı bir ilçedir. Ordu ilinin kuzeybatısında yer alır. Doğusunda Fatsa, batısında Terme, güneyinde çaybaşı, Akkuş ve Kumru ilçeleriyle komşudur. Kuzey sınırını Karadeniz kıyıları çizer. Bu sınırlar içinde Ünye ilçesinin yüzölçümü yaklaşık 440 kilometre kare, merkez nüfusu ise (2000) 69.250'dir.
Ünye'nin il merkezi Ordu'ya uzaklığı 76 kilometredir. Ünye 41° kuzey paraleli ve 37° doğu meridyenleri arasında, Karadeniz Bölgesi'nin, Orta Karadeniz bölümünde yer alır.
Yerleşke
Ünye sahil şeridinde Fatsa ve Terme ilçelerine, içerde Akkuş ilçeleriyle komşudur. Eğimin sıfıra yaklaştığı bir yerde kurulmuştur ki bu onu Doğu Karadeniz den tümüyle ayırmaktadır. Ünye ilçe merkezi geniş bir hilal oluşturan bir koy üzerinde yer almaktadır. İlçenin içinden geçen Tabakhane deresi ilçenin doğu 1/3-2/3 şeklinde ikiye ayırmıştır. Batı yakasındaki Curi deresi ilçenin Terme ile fiziksel sınırını oluşturmaktadır.
Ekonomi
İlçe ekonomisi temel olarak tarıma dayanmaktadır. Gerçekten özellikle fındık tarımı ilçe ekonomisinin can damarını oluşturmaktadır. Gerek fındık tarımı ile uğraşan aileler, gerek fındık ticareti ile uğraşan ticarethaneler ve gerekse de fındık kırma tesisleri ekonominin can damarını oluşturmaktadır. İlçe yerleşkesinin büyük kısmını fındık bahçeleri kaplamaktadır. Fındık dışındaki ürünler ekonomik hayatta büyük bir yer kaplamayan, ailelerin genelde kendi ihtiyaçları için yetiştirdikleri ya da köylülerin pazarda sattıkları ürünlerdir. Ünye hurması, mısır, pancar diye bilinen kara lahana da yetiştirilmekte, son yıllarda iklimin elverişliliği nedeniyle kivi üretimi artmaktadır.
Tarım dışında ilçenin en büyük sanayi kuruluşu Ünye çimento Fabrikasıdır. Ünye limanı beklenen canlılığa bir türlü kavuşamamıştır. Ünye un fabrikası ÜNSAN ortaçaplı bir un fabrikasıdır. Son yıllarda teksitil atölyeleri sayısında bir canlanma gözükmektedir. Esnaf işletmeleri tarımdan sonraki en önemli geçim kaynağıdır. Gerçekten esnafların şehrin siyasi hayatına da yön vermekte olduğu gözlenmektedir.
Sosyal Yaşam
Ekonominin can damarı olan fındık sosyal yaşamı da belirlemektedir. Fındığın hasat zamanı olan temmuz sonu ve ağustos aylarında ilçenin boşaldığı, insanların köylere gittikleri gözlenmektedir. Hasat mevsiminden önce ise Ünye en canlı dönemini yaşamaktadır. Son yıllarda yeni açılan fakültenin etkisiyle cafe sayısının arttığı gözlenmektedir.
Tarih
Yapılan araştırmalar Ünye ve çevresinin Anadolu’daki en eski yerleşim yerleri arasinda oldugunu göstermiştir. Ünye çevresinin prehistorik dönemi ile ilgili olarak en geniş çapli araştirma, kendisi ve Ünyeli olan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Cografya Fakültesi Arkeoloji Bilim Dali Profesörlerinden rahmetli Kiliç Kökten tarafindan yapilmiştir.
Kılıç Kökten’in Ünye’nin doğusunda Yüceler köyü civarındaki mağaralarda 1944-45 yıllarında ve 1963 yılında Cevizdere vadisinde yaptığı kazılar sonucu, bu yörede milattan önce kazılarda yontma ve cilalı taş devirlerine ait aletler ve silahlarla toprak kapların yanı sıra, insan ve evcil hayvanlara ait iskelet parçaları da bulunmuştur. Araştırmalar esnasında bulunan çakmaktaşından bir el baltası, Alt Paleolitik döneme aittir ve Karadeniz kıyılarında elde edilen en eski buluntu olma özelliğini taşımaktadır. Bunun yanı sıra Orta ve Üst Paleolitik dönemlere ait olarak da ikili dilgi kazıyıcı, yuvarlak kazıyıcı, dilgi çakı, tekli diş çentikli yonga uç kazıyıcı, iri yonga kazıyıcılar gibi çeşitli çakmaktaşı aletler elde edilmiştir. Bütün bu bulgulara göre, Ünye çevresinde (M.Ö.)XV.bin yıla kadar uzanan bir yerleşik hayat olduğu kesin olarak anlaşılmıştır. Ünye ve çevresinde yazılı tarihlerde adı geçen ilk topluluk Kaşkalardır. MÖ 2000’lerden itibaren tarih sahnesine çıkan Kaşkalar bugünkü Sinop ile Perşembe arasındaki bölgede yerleşmişlerdi. Kaşkalar’da hem göçebe hem de yerleşik hayat tarzi vardi. Kaşkalar zaman zaman Iç Anadolu’daki Hititlerle savaşmişlar ve onlar için yönelen kuzeyden en önemli tehdidi oluşturmuşlardir. Zaman zaman Kaşkalar Hitit başkenti Hattuşaş’a (Boğazköy) kadar ilerlemişlerdi. Hititlerin Kaşkalar’ı durdurduğu hatta kısmi egemenlik altına aldıkları dönemler olduysa da, bu dönemler kısa süreli ve geçici olmuştur. Bu iki komşu ve düşman kavmin ömrü MÖ 12.yüzyılda sona erdi.
Sonraki devirde uzun bir süre Ünye çevresi tam bir devlet yapısı olmaksızın Asya kaynaklı ve Hititlerden arta kalan insan topluluklarının yaşama alanı oldu. MÖ 9.asından itibaren, İskitler bu bölgeyi ele geçirdi. MÖ 8.yüzyıldan itibaren Ege denizi kıyılarındaki kolonilerden gelenler Karadeniz kıyılarında ve bu arada Ünye’de koloniler kurdular. Ünye daha sonra Roma, Bizans,Selçuklular ve beylikler dönemini yaşadı. Ünye Sultan Mehmet in Trabzon u fethiyle kendiliğinden Osmanlı egemenliğine girdi.
16.asır ortalarında, Kanuni Sultan Süleyman’ın kanunnamelerine göre Ünye’nin dahil olduğu Canik livası Sivas eyaletine bağlanmıştı. Bu dönemde Ünye Kalesinde 32, şehirde 152 asker nüfus vardı. Kalede bulunanların biri dizdar, biri kethüda, biri mehter 29’u muhafızdı. Belli görevlerden muaf tutulma kaydıyla 8 nefer kalenin tamiratı işini üstlenmişlerdi. Aynı haklarla Ünye derbendinde 8 nefer beklemekteydi. Bu dönemde Ünye’nin 70.000 akçeden fazla yıllık geliri vardı. Meşhur seyyah
Evliya çelebi 1640 yılında Ünye’yi ziyaret etti. Kitabında Ünye’nin ünyes adında bir hükümdar tarafından kurulduğunu ve adını ondan aldığını yazmaktadır. 19.yüzyılın başlarında Canik bölgesinin idarecisi olan Süleyman Paşa Ünye’de büyük bir saray inşa ettirmiştir. Güzelligi ile dillere destan olan bu saray, sonralari bir yanginda tümüyle harap oldu. Bu sarayin batili bir seyyah tarafindan çizilen bir gravürü mevcuttur. Süleyman Paşa Karadeniz bölgesindeki çeşitli derebeyleri ile devlet namina mücadele etmiştir. 19.yüzyılın sonralarında Ünye şehir nüfusu 10 bin civarındaydı. Köyleriyle birlikte toplam nüfusu 50 bin kadardı. Ünye’nin o tarihte 104 köyü vardı. Ünye’de 75 cami, 2 han, 3 hamam, 400 dükkan vardı. Yine 19.asrın sonlarında Ünye’de 271 öğrencisi olan medrese, 91 öğrencisi olan rüşdiye okulu, toplam 1554 öğrencisi olan 79 müslüman okulu ve 403 öğrencisi olan 14 gayrimüslim okulu vardı.
Turizm
İlçede çok sayıda mesire yeri bulunmaktadır. çamlık diye bilinen denize bakan bir yamacın üstünde kurulmuş ağaçlık arazi 4 mevsim ziyaretçi çekmektedir. Bu alan üzerinde yer alan çamlık motel bir konaklama tesisidir. çakırtepe , şehre hakim bir tepe yer almaktadır ve özellikle pide yapan dinlenme tesisleri burada yer almaktadır. Ünye kalesi şehrin 10 km dışında kalan bir mekandır. Uzunkum, Karadeniz in en uzun plajlarından biridir ve bu alanda başı çeker. Uzunkum,İncekum, inciraltı,çınarsuyu diye bilinen plajlar zinciri halinde kilometrelerce uzanır.
Yunus Emre mezarlığı, ozanın bilinen mezarlarından birisi de Ünye de yer almaktadır. Bir şiirine dayanarak Ünye de öldüğü iddia edilir. çınar, şehir merkezinde yer alan 300 yıldan daha yaşlı bir çınardır. Son yıllarda yıldız taşıma yetkisine sahip otel sayısında artış gözlenmektedir.
Ordu Türküleri
* Akşam Oldu Yanıyor Vona'nın Işıkları
* Al Tavandan Belleri
* Bahçeye Gel Bahçeye
* Boztepe'nin Başında
* Çambaşı'na Çıktım
* Dalda Fındık Kalmasın
* Dalda Fındık Kalmasın (değişik versiyon)
* Düz Mahalle İçinde
* Ekini Biçe Biçe
* Halil İbrahim
* Hekim Oğlu
* Hekim Oğlu (Değişik Versiyon)
* Köprüyü Dolanma Anam
* Ordu'nun Dereleri
* Ordu'nun Dereleri (Değişik Versiyon)
* Ordu'nun Sokakları
* Ordu'nun Sokakları (Değişik Versiyon)
* Oy Bir Sigara Ver Bana
* Oy Gemici Gemici
* Oy Kemençe Kemençe
* Perşembe'nin Düzleri
* Sevdiğime Varamadım
* Şu Akkuş'un Gürgenleri
* Turnam
* Ünyeden Çıktım Başım Selamet
* Ünyeden Çıktım Başım Selamet (Değişik Versiyon)
* Yeni Yolun Bükmesini Dolaşamadım
* Yine Yeşerdi Fındık Dalları
* Yine Yeşerdi Fındık Dalları (Değişik Versiyon)
* Yolun Sonu Görünüyor
[/INDENT]