23 Aralık

arzum

Forum Tutkunu
23 Aralık, Miladi takvime göre yılın 357. (artık yıllarda 358.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 8 gün vardır.

Olaylar

  • 1872 - Vefa Lisesi'nde eğitime başlandı.
  • 1876 - I. Meşrutiyet, II. Abdülhamit'in hattı hümayunuyla ilan edildi. 13 Şubat 1878'de sona erse de, ülkede parlamento düşüncesini doğurdu.
  • 1888 - Ağır depresyon geçiren ressam Vincent Van Gogh kulağını kesti.
  • 1916 - I. Dünya Savaşı: Megdaba Muharebesi'nde, Birleşik Kuvvetler Sina yarımadasında bir Türk garnizonunu ele geçirdiler.
  • 1928 - Şair Nâzım Hikmet, 3 yıl 3 ay hapse mahkûm oldu.
  • 1930 - Menemen'deki ayaklanmada, yedek subay öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay, Cumhuriyet karşıtlarınca öldürüldü. Aynı olayda Bekçi Hasan ve Bekçi Şevki de öldürüldü.
  • 1930 - Türkiye ile Yunanistan arasında, nüfus mübadelesi gerçekleştirildi.
  • 1947 - Bell Laboratuvarları, ilk kez transistör'ü dünyaya tanıttı.
  • 1948 - Japonya'nın savaş dönemi Başbakanı Hideki Tojo ve o dönemin liderlerinden 6 kişi Tokyo'da asıldı.
  • 1953 - Sovyetler Birliği'nin eski Gizli Polis Şefi Lavrenti Beria kurşuna dizildi. Beria ajanlıkla suçlanıyordu.
  • 1954 - İnsandan insana ilk böbrek nakli, Boston'daki Peter Bent Brigham hastanesinde gerçekleştirildi. Dr. Joseph Murray ve Dr. J. Hartwell Harrison ikiz kardeşlerin birinden diğerine böbreğini nakletmişlerdi.
  • 1963 - Kanlı Noel olayları: Olaylar sonucu, küçük köylerdeki Türkler daha büyük köylere göçe başladı.
  • 1967 - Fransız düşünür François-Noël Babeuf'ün Devrim Yazıları adlı eserinin Türkçeye çevrilmesi kovuşturmaya uğramış ve kitap toplatılmıştı. Bu durumu protesto etmekten yargılanan aydınlar beraat etti. Yargılanan aydınlar Yaşar Kemal, Melih Cevdet Anday, Demir Özlü, Şükran Kurdakul, Edip Cansever, Arif Damar, Memet Fuat, Orhan Arsal, Hüsamettin Bozok, Sabri Altınel idi.
  • 1972 - Nikaragua'nın Başkenti Managua'da 6.5 büyüklüğünde deprem.
  • 1973 - Fas'ta yolcu uçağı düştü: 106 kişi öldü.
  • 1979 - Türk Hava Yolları'nın Trabzon adlı uçağı Samsun-Ankara seferini yaparken yoğun sis nedeniyle düştü; 39 kişi öldü.
  • 1980 - Mısır'ın Ankara Büyükelçiliğini basan 4 Filistinli idama mahkûm edildi.
  • 1986 - 6 yıldır süren Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu davası sona erdi. DİSK kapatıldı. 1477 sanıktan 264'ü için 15 yıla kadar varan hapis cezaları verildi.
  • 1986 - Geliştirilmiş kompozit malzemelerden yapılmış Voyager adlı uçak, Dünya etrafındaki turunu, durmaksızın ve yakıt ikmali yapmaksızın tamamladı.
  • 1989 - Romanya'nın devrik Başkanı Nicolae Ceauşescu ve karısı Elena, Ülkeden kaçmaya çalışırlarken yakalandılar.
  • 1990 - Yugoslavya'nın üç Cumhuriyetinden biri olan Slovenya'da referandum yapıldı; halk bağımsızlık kararı aldı.
  • 1995 - Hindistan'ın Dabwali kentinde, yıl sonu partisi sırasında çıkan yangında 170'i çocuk 540 kişi öldü.
  • 1996 - Bergama halkı siyanürlü altın üretimini protesto amacıyla çıplak yürüyüş yaptı.
  • 2002 - İran'ın Ardestan kenti yakınında Trabzon aktarmalı Ukrayna uçağı düştü. Uçaktaki Ukraynalı ve Rus 46 bilim adamı öldü.
  • 2004 - Güney okyanusundaki Macquarie Adasında 8.1 büyüklüğünde deprem.

Doğumlar
  • 1597 - Martin Opitz von Boberfeld, Alman şair (ö. 1639)
  • 1777 - I. Aleksandr, Rus Çarı (ö. 1825)
  • 1790 - Jean-François Champollion, Fransız filolog, doğu bilimci ve Mısır bilimci (ö. 1832)
  • 1805 - Joseph Smith, Jr., Amerikalı din adamı, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesinin kurucu ve ilk peygamberi (ö. 1844)
  • 1862 - Henri Pirenne, Belçikalı tarihçi (ö. 1935)
  • 1867 - Sarah Breedlove Walker, ABD'nin ilk siyah kadın milyoneri, iş kadını ve hayırsever (ö. 1919)
  • 1908 - Yousuf Karsh, Ermeni asıllı Kanadalı fotoğrafçı (ö. 2002)
  • 1918 - Helmut Schmidt, Almanya Başbakanı (ö. 2015)
  • 1920 - Sadettin Bilgiç, Türk siyasetçi (ö. 2012)
  • 1925 - Pierre Bérégovoy, Fransız siyasetçi ve eski Başbakan (intihar) (ö. 1993)
  • 1929 - Chet Baker, Amerikalı caz müzisyeni (ö. 1988)
  • 1933 - Akihito, Japonya İmparatoru
  • 1937 - Doğan Hızlan, Türk gazeteci ve yazar
  • 1944 - Wesley Clark, Amerikalı asker ve siyasetçi
  • 1950 - Vicente Del Bosque, İspanyol futbol teknik direktörü
  • 1955 - Şivan Perwer, Kürt müzisyen, şair ve yazar
  • 1956 - Dave Murray, İngiliz müzisyen ve Heavy Metal grubu Iron Maiden'ın elektro gitaristi
  • 1959 - Demet Akbağ, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
  • 1961 - İhsan Eliaçık, Türk yazar ve müfessir
  • 1964 - Eddie Vedder, Amerikalı müzisyen, grunge türü rock müzik grubu Pearl Jam'in solisti, güftecisi ve gitaristi
  • 1966 - Lisa Marie Abato, Amerikalı pornografik film oyuncusu ve pornografi karşıtı aktivist
  • 1967 - Carla Bruni, İtalyan asıllı Fransız müzisyen ve fotomodel
  • 1968 - Manuel Rivera-Ortiz, Amerikalı fotoğrafçı
  • 1996 - Bartosz Kapustka, Polonyalı futbolcu

Ölümler
  • 1834 - Thomas Malthus, İngiliz iktisatçı (d. 1766)
  • 1930 - Mustafa Fehmi Kubilay, Türk öğretmen ve asker (d. 1906)
  • 1931 - Mehmet Rauf, Türk romancı (d. 1875)
  • 1939 - Anthony Fokker, Hollandalı uçak üreticisi (d. 1890)
  • 1948 - Hideki Tojo, Japon asker, düşünür ve devlet adamı (d. 1884)
  • 1952 - Eli Heckscher, İsveçli tarihçi (d. 1879)
  • 1953 - Lavrenti Beriya Sovyet Gizli Polis Şefi (kurşuna dizilerek) (d. 1899)
  • 1972 - Andrei Tupolev, Sovyet uçak tasarımcısı (d. 1888)
  • 1973 - Charles Atlas, İtalyan asıllı Amerikalı vücut geliştirmeci (d. 1892)
  • 2007 - Oscar Peterson, Kanadalı caz müzisyeni (d. 1925)
  • 2009 - Cüneyt Gökçer, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1920)
  • 2011 - Aydın Menderes, Türk siyasetçi (Adnan Menderes'in oğlu) (d. 1946)
  • 2013 - Mihail Kalaşnikov, Rus korgeneral ve hafif silah tasarımcısı (d. 1919)
  • 2015 - Bülend Ulusu, Türk asker ve siyasetçi (d. 1923)
 

Apancene

Aktif
Menemen olayından sonra kurulan Menemen Divan-ı Harb-i Örfisi'nde 105 sanık yargılandı. 1. Kolordu Komutanı Mustafa Paşa'nın reisliğindeki duruşmalar sonunda, 37 sanık idama mahkum edildi, bunlardan 28'inin infazı gerçekleştirildi.

Sanıkların çoğunluğunun Manisa'nın Lalapaşa, Karakuyu, Hacıyahya gibi mahalleleriyle, ilin Horos, Paşa köylerine ve Menemen'in Bozalan köylerine mensup olması dikkat çekiyor. 5 Ocak 1931'de başlayan ilk duruşmadaki sanık ifadelerinde olayın iç yüzüyle ilgili önemli ipuçları bulunuyor. Sanıklardan Manisa'nın Narlıca Mahallesi'nden Mehmet Emin, Derviş Mehmet'in hedefi, hazırlıkları ve Kubilay'ın katledilişini şöyle anlatıyor:

'Bizi esrarla mecnun hale soktu'
"Nokta-i nazarına göre merkumun (Derviş Mehmet) bir fikri, bizleri kendi emeline ram edip, bizim akidelerimizi zehirlemek, yani dervişlik yaptırmak ve esrar içirmek suretile bizi fikren teslim almak, biri de merkumun dini ve tekke ve şeyhliğini iade etmek hülyasile Cumhuriyet'e karşı suikast eylediğine zahip oluyorduk. Bizi mecnun gibi bir hale sokan Mehdi, kendi nezdinde bulunduğumuz müddetçe, bize daima, Allah bana görünüyor, beni Mehdi olarak gönderdi gibi birtakım sözler söyler dururdu. Biz de böylece iğfal edildik. Ve bu maceralara kapıldık. Mehdi her toplantıda, hükûmetin maksadı ve her hedefi Müslümanları gavur ettirmektir, derdi. Öyle bir hale gelmiştim ki Mehdi'nin dediklerini yapmamak iradesinden mahrum kalmıştım. Bunlar tarikat kisvesine bürünerek din perdesi arkasından büyük oyunlar oynamışlardır."

'İstanbul'da halifeliği ilan edeceğim'

"Bozalan'da Mehdi, dağda bize bir kulübe yaptırdı. Orada mütemadiyen zikre ve esrarlı sigaralar içmeğe başladık. Mehdi Memet, 'Hazreti Peygamber de bu esrardan içti ve öylece miraca çıkarak Allah ile görüştü.' diyerek bizi mütemadiyen zikrettirdi ve esrar içirdi. Mehdi, 'Menemen'e gideceğiz, umum şeyhlere telgraflar çekeceğiz, hükûmeti işgal edeceğiz, tekkeleri açacağız, hükûmeti iki ay tatil edeceğiz.' diyordu. Menemen'den sonra Manisa, Ankara ve sair vilayetler işgal edildikten sonra İstanbul'a giderek halifeliği iade edeceğini söylemişti."

'Hükümet kuvvetleri bize silah atmayacak'

"Yola çıktık, Menemen kenarında yine esrarlı sigaralar içip Menemen içerisine girdik, çarşı içerisinde bir camiye geldik, Nalıncı Hasan, caminin içinden bir sancak alarak çıktı, camide birkaç kişi vardı, sancakla zikrede ede birkaç mahalle dolaştık. Ben kendime malik değildim. Bu esnada bir jandarma neferi geldi. Mehdi'nin ne istediğini sordu, o da 'Ben Mehdi'yim.' dedi. Jandarma 'olamaz' deyince, Mehdi ısrar etti, jandarma gitti. Arkadan jandarma yüzbaşısı geldi. Mehdi onunla da bir şey konuştu, yüzbaşı gitti, biraz sonra askeri yüzbaşısı geçerken Mehdi onu çağırdı ve konuştu. Yüzbaşı bırakıp gitti. Müteakiben de bir genç zabit müfrezesiyle gelmiş, Mehdi zabitin kafasını kesip sancağın ucuna dikmiş, benim bunlardan hiç haberim yok. Ben mütemadiyen sancak altında kendimden geçmiş bir vaziyette zikrediyordum. Her taraftan ateş başladı. Mehdi, Şamdan Memet, Sütçü Memet vurularak düştüler, ben de yaralandım, düştüm. Mehdi, bize hükûmet kuvvetlerinin kendisi ile beraber olduğunu, kendilerine silah atmayacaklarını söylemişti."
Ahmet Dinç, Ankara
 
Top