2. Mahmutun Yaptığı Yenilikler
A-)ALENDAR MUSTAFA PAŞA OLAYI(1808)
II.Mahmut kendine Alendar Mustafa Paşa'yı sadrazam seçti.Alendar yönetime egemen oldu ve şu işleri yaptı:
1-)Nizam-ı Cedid taraflarını işbaşına getirerek yenilik hareketlarini başlattı.
2-)III.Selimin ölümünde etkili olan kişileri cezalandırdı.
3-)İstanbul'da asayişi sağladı.
4-)Alendar ,Niazam-ı Cedid yerine Sekban-ı Cedid adında bir ocak kurdu.
5-)Ulufe alımı ve satımı yasaklandı.
6-)Ayanlar(Valiler) ile Sened-i İttifak yaptı.
SENED-İ İTTİFAK:
XIX.yy'ın başında Anadolu ve Rumeli'de ayanlar türemişti(derebeylik).Alendar,sarsılan düzeni yeniden kurmak amacı ile bütün ayanları İstanbul'da topladı.Yapılan görüşmeler sonunda hükümet ile ayanlar arsında Sened-i İttifak imzalandı(1808).Buna göre;
1-)Devlet ayanların varlığını kabul etti.
2-)Ayanlar devlet otoritesini kabul edecek,verilen emirlere uyacaklardı.
3-)Ayanlar yapılan ıslahatlara bağlı kalacaklardı
4-)Ayanlar kendi bölgelerindeki halka adaletli davranacaklardı
5-)İstanbul'da isyan çıkarsa İstanbul'a gelip isyanı bastıracaklardı.
ÖNEMİ:
1-)Bu belge Osmanlı'nın ayanlara söz geçiremeyecek kadar zayıf duruma geldiğini gösterir.
2-)Osmanlı tarihinde padişahın yetkileri ilk defa sınırlandırılmıştır.(Padişah kendi otoritesi dışında bir güç olarak ayanları kabul etmiştir.)
NOT:
1-)Bu yönü ile İngilizler'in 1215'deki Magna Carta'ya benzemektedir.Ancak Magna Carta krala zorla imzalatılmasına karşın ittifakta böyle bir zorlama yoktur,padişahın iradesiyle imzalanmıştır.
2-)Yeniçerilerin isyan etmesi üzerine II. Mahmut Sekban-ı Cedidi kaldırdı,isyan sona erdi.
B-)YÖNETİM ALANINDAKİ YENİLİKLER
II. Mahmut Osmanlı buyruğunda olan herkese tam bir din ve vicdan özgürlüğü vermiştir.Bunu şu sözleri ile belirtmiştir:Tekbandan(halk),müslümanları camide,hristiyanları kilisede,Musevileri havrada görmek isterim.
Şu yenilikleri yapmıştır:
1-)Divan teşkilat kaldırıldı,nazırlık(bakanlık) kuruldu.
2-)Tımar sistemi kaldırıldı,devlet memurları maaşa bağlandı.
3-)Müsadere üsulu kaldırıldı.(Devletin ölen şahısların malına el koymasıdır.)
4-)Devlet memuru yetiştirmek için (mekteb-i maarif) eğitim okulları açıldı.
5-)İlk defa genel anlamda nüfus sayımı yapıldı.Sayım askeri amaçlı olduğu için sadece erkekler sayıldı.
6-)Askeri işleri düzenlemek amacı ile askeri şura oluşturuldu.
7-)Pasta teşkilatı kuruldu.
8-)Polis teşkilatının temelleri atıldı.
9-)Reyaül-ü Kütlap kaldırıldı.Dış işleri nezareti kuruldu.
10-)İlk kez karantina teşkilatı kuruldu.
11-)Dar-üş Şura'yı Bab-ı Ali kuruldu.(Devlet memurlarının terfi ve yargı işleridir)
NOT:Bu mahkeme bugünkü danıştayın ilk örgütlenmesidir.
12-)İlk yönetim değiştirildi.(Merkezi otoriteyi sağlamak için iller merkeze bağlandı)
C-)KÜLTÜREL ALANDAKİ YENİLİKLER
1-)Medreselerin yanı sıra pek çok Avrupa tarzı okul açıldı.
NOT:Böylece eğitim alanında ikilik ortaya çıktı.Kültür çatışmaları oluştu.
2-)İlk öğretim mecbur hale getirildi.
3-)Avrupa'yı yakından tanımak amacı ile ilk defa Avrupa'ya öğrenci gönderildi.
4-)Avrupa tarzında müzik serbest bırakıldı.
5-)Takvim-i Vakayı adında ilk gazete çıkarıldı.
6-)Kılık kıyafette ilk değişikliğe gidildi.II.Mahmut devlet dairelerine resmini astırdı.
7-)Yurt dışına çıkışta pasaport uygulaması başlatıldı.
8-)Enderun kaldırıldı,yerine devlet memurları yetiştirilen okullar kuruldu.
D-)ASKERİ ALANDAKİ GELİŞMELER
1-)Sekban-ı Cedid ocağı kuruldu.
2-)1825'te Eşkinci ocağı kuruldu.(Yeniçeri ocağına bağlı olarak)
3-)Yeniçeri ocağı kaldırıldı.(Vaka-i Hayriye.1826)
SONUÇLARI:
a-)Islahat süreci hızlandı.
b-)Padişahlar yeniden yönetime egemen oldu.
c-)Yeniçeri ocağının yerine Asakiri Mansure-i Muhammediye adı verilen Avrupa tarzında yeni bir ordu kuruldu.
EKONOMİK ALANDAKİ YENİLİKLER:
1-)Yerli malların kullanılmasına teşvik edildi.
2-)Osmanlı tüccarlarının Avrupa mallarıyla rekabet edebilmesini sağlamak amacı ile gümrük kolaylıkları getirildi.
3-)1838'te İngiltere Baha Limanı antlaşması ile çok geniş yetkiler kazandı.
NOT:
a-)II. Mahmut'un yapmış olduğu yenilikler Atatürk'ün yapmış olduğu yenilikler arasında büyük benzerlik vardır.
b-)Çeşitli baskılardan dolayı başarılı olunamamıştır.
