Yerel Saat
• Güneşin gökyüzündeki durumuna göre ve yeryüzündeki cisimlerin gölge boyuna göre ayarlanan saate yerel saat denir.
• *Yani güneşin en tepede olduğu ana ya da gölge boyunun en kısa olduğu ana öğle vakti denir.(yarı gün)
Özellikleri
• 1) Aynı meridyen üzerinde bulunanbütün noktalarda yerel saat aynıdır.
• 2) 360 tane yerel saat vardır.
• 3) Her meridyenin yerel saati arasında 4 dak. Zaman farkı vardır.
• 4) Namaz, sahur ve iftar vakitlerinin tespitinde kullanılır.
Ortak (Ulusal – Milli) Saat
Çalışma hayatında, yerel saatlerin hepsini kullanmak mümkün değildir. Ticari ve ekonomik ilişkilerin kolaylaştırılması, haberleşme ve ulaşım hizmetlerinin hızlı ve düzenli bir şekilde yapılabilmesi için, yerel saatten farklı olarak, ortak saat ya da ulusal saat uygulamasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu nedenle her ülkenin, kendisine en uygun meridyenin yerel saatini bütün ülke sınırlarında geçerli hale getirmesiyle oluşan saate ortak saat adı verilmektedir.
Doğu – batı doğrultusunda geniş olan ülkeler (A.B.D, Kanada, Çin, vb.) aynı anda birden çok ortak saat kullanırlar. Ancak doğu – batı yönünde dar olan ülkeler (Türkiye, İtalya, Bulgaristan, İspanya, vb.) ise aynı anda tek ortak saat kullanırlar.
Türkiye’de, 1978 yılına kadar, 2. saat diliminde yer alan 30° Doğu meridyeninin yerel saati ortak saat olarak kullanılmıştır. 1978 yılından sonra, güneş ışınlarından daha fazla yararlanarak enerji tasarrufu sağlamak amacıyla, ileri ve geri saat uygulamasına geçilmiştir. Şöyle ki;
• Yaz döneminde 3. saat dilimine giren 45° Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir.
• Kış döneminde ise 2. saat dilimine giren 30° Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak geri saat uygulamasına geçilmektedir.
• Bir ülkede zaman karışıklığını önlemek için herhangi bir meridyenin yerel saatinin bütün ülkelerde geçerli hale getirilmesiyle oluşan saate ortak saat denir.
Neden ortak saat?
Haberleşme ve ulaşım sistemlerinin hızlı ve düzenli bir biçimde yapılabilmesi için ortak bir saate ihtiyaç duyulmuştur.
UYARI: Doğu- Batı doğrultusunda geniş olan ülkelerde aynı anda birden fazla ortak saat kullanılır.(Rusya, ABD, Kanada vb.) Ancak Doğu- Batı doğrultusunda dar olan ülkelerde ise tek ortak saat kullanılır.(Şili, Bulgaristan)
Ülkemiz Doğu- Batı doğrultusunda geniş alan kaplamadığından tek bir ortak saat kullanılır. Ancak 1978’den itibaren Güneş ışığından daha fazla faydalanmak, enerji tasarrufu sağlamak amacıyla ileri-geri saat uygulamasına geçilmiştir. Ülkemizde:
• Kış Dönemi(23 Eylül- 21 Mart): 2. Saat dilimine giren 300 Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak geri saat uygulamasına geçilmiştir.
• Yaz Dönemi(21 Mart- 23 Eylül): 3. Saat dilimine giren 450 Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir.
Saat Dilimleri (Uluslararası Saat)
Bilim ve tekniğin hızla gelişmesiyle ülkeler arası ekonomik ve siyasi ilişkilerin artması, buna bağlı olarak iletişimin hızlı olması uluslararası saatin doğmasına yol açmıştır. Bu sebeple saat dilimleri oluşturulmuştur. Dünya üzerinde 24 saat dilimi vardır.
Tarih Değiştirme Çizgisi
Dünya’nın doğu ve batı yarım kürelerinin uç noktaları arasında bir günlük zaman farkı vardır. Bu nedenle, Başlangıç meridyeninin devamı olan 180° meridyeni, tarih değiştirme çizgisi olarak kabul edilmiştir.
• 180° boylamının batısına doğru gidildiğinde, Doğu Yarım Küre’ye geçildiği için, tarih 1 gün ileridir.
• 180° boylamının doğusuna doğru gidildiğinde, Batı Yarım Küre’ye geçildiği için, tarih 1 gün geridir.
