Sosyal Bilgiler Sosyal Bilimler Farkı -Sosyal Bilimler-Sosyal Bilgiler İlişkisi

Suskun

V.I.P
V.I.P

Sosyal bilgiler kavramı (genelde tekil kullanılır) öğrencileri çevre, topluma ve insanlığa karşı sorumlu birer vatandaş olarak yetiştirme girişimleri anlamına gelir. Esas amacı vatandaşlık konularıyla doğrudan ilgili bilgi, beceri ve tutumları kazandırmaktır.

Sosyal bilimler ise, bilimsel bir tutumla toplumların incelendiği disiplinlerdir; ilgilendiği esas konu gruplar içinde oluşan insan etkinliğidir; amaç beşeri anlayışın gelişmesidir.

Sosyal Bilimler ve Sosyal Bilgiler Farkı:
1. Sosyal bilgiler dersinin en önemli hedefi iyi vatandaşların yetiştirilmesidir. Bunun için konular sosyal bilimlerden alınacağı gibi din, ahlak, arkeoloji ve doğal bilimlerden de alınabilir. Sosyal bilimlerle uğraşan sosyal bilimcilerin esas işi toplumlarla ilgili yeni bilgi ve fikirler üretmektir. Sosyal bilimciler, aynı zamanda iyi vatandaşların yetişmesi konusuyla ve ortaokul ve liselerde okuyan öğrencilere verilecek, yaşadıkları demokratik toplumda yararlı olabilecek bir dizi önemli bilgiyle de ilgilenirler.

2. Sosyal bilgiler, konu ve temalarının öğretilmesinde, sosyal bilimlerden daha çok kullanılır; sosyal bilimler daha çok (hemen hemen her zaman) ayrı disiplinler olarak öğretilir.

3. Sosyal bilgiler daha çok ilkokullarda verilir; sosyal bilimler ise ortaöğretim kurumları ve üniversitelerde öğretilir.

Bu farklılıklar önemli mi? Bazılarına göre önemlidir. Sosyal bilgiler ve bilimler derslerinin amaçları aynı olmasına rağmen, bu iki kavram birbiriyle bağlantılı olup ikisi de vatandaşlık eğitimine önem verip, insanların davranışlarını göz önünde bulundurarak iyi vatandaş olabilme yollarını dener. Sosyal bilgiler programları konular arasındaki bağı belirginleştirir. Sosyal bilimler yaklaşımı olan konular, disiplinlerin teker teker birlikteliği üzerinde durur. Aslında bu farklılıklar sorun yaratacak kadar çok değildir. Esas olan vurgudur.

Hepimizin bildiği gibi, sizlerin okutacağı ders ‘sosyal bilimler’ adını taşımaktadır. Türkiye’deki ortaokul ve liselerde okutulan ders de ‘sosyal bilimler’ diye adlandırılır ve dokuzuncu, onuncu, onbirinci sınıfta, tarih, coğrafya ve Atatürk İlkeleri adları altında verilir. Resmi eğitim programında ‘sosyal bilgiler’ diye adı geçen ders, sadece ilk okulun dördüncü ve beşinci yılında okutulmakta ve ilk üç yılda da hayat bilgisi adı altında okutulmaktadır.

Sosyal Bilimler-Sosyal Bilgiler İlişkisi
İnsanların ve toplumların sürekli bir değişim içinde olmaları, onları karmaşık sorunlarla karşı karşıya getirir. Toplum içinde yaşayan bireylerin ihtiyaçları ile toplumun beklentileri arasındaki dengeyi sağlamada bireylere gerekli bilgi ve becerileri kazandırmada Sosyal Bilimlere önemli görevler düşmektedir. Sosyal Bilimlerin değişimi ve sürekliliği inceliyor olması bireyi toplumsallaştırma amacı güden eğitimde Sosyal Bilimlerin etkin bir yer kazanmasını sağlamış ve Sosyal Bilgiler kavramını meydana getirmiştir.

Sosyal Bilimler ile Sosyal Bilgiler arasında kesin bir ayrım yapmak mümkün değilse de eğitim ve öğretim açısından her iki kavram farklı olarak ele alınmaktadır. Amaç, metot ve içerik bakımından farklı özelliklere sahiptirler.
Sosyal Bilimleri insan tarafından üretilen gerçekle kanıtlanmaya dayalı bağ kurma süreci ve bu sürecin sonunda elde edilen dirik bilgiler olarak tanımlamıştık. İnsan tarafından oluşturulan gerçek, toplumsal olgular, kişi ve kurumlarla etkileşimi sonucu oluşanlar olarak ele alınabilir. Toplumsal yaşamı düzenleyen ilkeler Sosyal Bilgilerin konusu olabilir, fakat her sosyal bilimin kendi özel ilke ve önermeleri Sosyal Bilgilerin kapsamına girmeyebilir.

Sosyal Bilgiler dersinde olguların bir bütün içinde verilmesi ilköğretim çağındaki çocuğun zihinsel gelişiminin tümden gelimden tüme varıma doğru oluşu Sosyal Bilgilerde kullanılan öğretme yöntemleri öğrenciye kazandırılacak hedef davranışların niteliğinden dolayı ve bilim dalında meydana gelen gelişmeleri öğrenciye öğretmek olası olmadığında sadece onun seviyesindeki bilgiler, Sosyal Bilimlerin bileşkesi olarak sunulmalıdır.
Sosyal Bilgilerde bireyin sosyal ve fiziki çevresi ve bu çevre ile olan ilişkileri incelenirken gerekli olan yerlerde bireyin seviyesinde olmak üzere tarih, coğrafya ve yurttaşlık bilgisi dışında diğer Sosyal Bilimlere de girilebilir. Örneğin "aile içinde geçimimizi nasıl sağlıyoruz?" dediğimiz zaman öğrenci seviyesinde ekonomi alanına girilmiştir.

Sosyal Bilgiler, konu ve temaların öğretilmesinde, Sosyal Bilimlerden daha çok kullanılır ve özellikle vatandaşlık eğitimine ağırlık vererek, ilköğretim çağında gerçekleştirilir. Sosyal Bilgiler kapsamında ağırlık, disiplinler arası ve bütünleştirilmiş bir eğitim programı yoluyla vatandaşlık kavramının geliştirilmesine verilmiştir. Sosyal Bilimler ise ayrı ayrı disiplinler olarak öğretilir ve öğretim, ortaöğretim (lise) ve üniversitelerde gerçekleştirilir. Sosyal Bilimler, insan ilişkilerini incelerken, Sosyal Bilgiler, bir okul eğitim programı olup, demokratik düzende vatandaşlık eğitimi programının bir bölümü olarak, insan ilişkileri konusu üzerinde durmaktadır. Bundan da anlaşılacağı gibi, Sosyal Bilgilerin temelini Sosyal Bilimler oluşturmaktadır. Program yönünden Sosyal Bilgiler kavramı ise, Sosyal Bilimlerden alınan muhtevaya dayanarak oluşturulan üniteleri ihtiva eden programı belirtmek için kullanılmaktadır. Kısacası, Sosyal Bilgiler, öğretim amacıyla Sosyal Bilimlerden seçilmiş ve basitleştirilerek düzenlenmiş konulardır.
Sosyal Bilgiler, eğitim alanının meydana getirdiği bir kavramdır. Bu disiplinler arası alan Sosyal Bilimler alanındaki kuramsal ve bilimsel gelişmelerin eğitim süreci içinde ele alınarak bireyin toplum içinde gelişmesini, yetiştirilmesini amaçlar. Sosyal Bilgilerin temelini Sosyal Bilimler oluşturur. Sosyal Bilgiler, öğretim amacıyla Sosyal Bilimlerden seçilmiş ve ilköğretim düzeyindeki öğrencilere yönelik düzenlenmiş konulardır.

Sosyal Bilgiler dersi toplumların geçmiş, günümüz ve gelecekteki politik, ekonomik, kültürel ve çevresel sorunlarını ve bunların çözümüne yönelik eğitim ve öğretimi ön plana alır. İlköğretim seviyesinde Sosyal Bilgiler öğretiminin özel bir yeri vardır. Sosyal Bilgiler öğretimi, günümüzdeki sorunların temellerinde yer alan olumsuzlukların tarihsel boyutunu gösterip geleceği daha iyi planlamaya imkân verir. Bu anlamda öğrencilerin ilerideki yaşantılarından sosyal, ekonomik ve siyasi kurumlara katılımıyla ilgili sorunlarını çözmelerine yardımcı olur.

Sosyal Bilimler Öğretiminin Amaçları
Artık ‘neden’ sosyal bilimler öğretmemiz gerektiği sorusunun önemli bir konu olduğunun farkına vardınız. Bu bölümde, alanda belirlenmiş amaçlara göz atıp, sizce en önemli olanları saptamanızı isteyeceğiz.

İşe, ‘amaçlar’ ile ‘hedefler’ arasındaki farkı belirlemekle başlayalım. Genellikle amaçlar ders için belirlenmiş geniş hedefleri gösterir; bunlar, her ders ya da ünite için belirlenmiş hedeflere ayrılır. Başka bir deyişle, her belirlenmiş hedef, dersin amaçlarından birine uymak zorundadır.

Bu amaçlar neler olmalıdır? Bu sorunun cevabına ilişkin birçok görüş vardır. Ne düşündüğümüzü görmek için, bu amaçları şöyle ele alabiliriz.

1 Öğrencilerin, geçmişteki olayları, kişileri ve bunların günümüzü etkileyen olaylardaki rollerini anlamalarını sağlamalıdır.
2 Öğrencilerin, diğer insanlara önem vermesini ve farklı yaşam biçimi ve kültürden gelen insanlara saygı göstermesini teşvik etmelidir.
3 Ekonomi, devlet ve kültür gibi alanlardaki insan sistemleri ile ilgili anlayış kazandırmalıdır.
4 Problemleri bağımsız ve işbirliğine dayalı bir yöntemle çözme becerisi ve başkaları tarafından önerilen çözümlere eleştirisel ve yaratıcı bir şekilde karşılık vermeyi öğretmelidir.
5 Yaratıcı ifade ve problem çözme yoluyla insanların bugünler için sarfettikleri çabaları takdir etmeyi sağlamalıdır.
6 İnsanların nerede ve nasıl yaşadıklarını ve fiziki ve kültürel çevreleriyle nasıl iletişim kurduklarını anlamalarını sağlamalıdır.
7 İnsanların etkileşimlerinde karar verme işleminin takdir edilmesini ve karar verici kişiler olabilmek için gerekli beceri ve değerleri edinmelerini sağlamalıdır.
8 Gelecek bilinci ve geleceği şekillendirmede üzerlerine düşecek görevin farkına varmalarını sağlamalıdır.
9 Bütün insanların potansiyellerine karşı duyarlı ve onların iyi yaşamalarına yardımcı olma isteği duymalarını sağlamalıdır.
10 Öğrencilerin kendi kültürel mirasına saygı ve buna kişisel potansiyelleriyle katılımlarını aşılamalıdır.
 
Top