Osmanlı Terimleri Bulmaca Sözlüğü
Rumeli’de gece bekçilerine verilen adAZVANT
Rumeli’de tutulan tevzi defterlerine verilen adURUZ
Rumeli’deki büyük toprak sahipleri:GOSPODAR
Sadrazamların ya da çeşitli devlet adamlarının padişaha verdikleri armağan:RİKABİYE
Sancak beylerine verilen unvan:BAN
Saray acemilerinin birbirlerine karşı “kardeş” anlamında kullandıkları söz:LALADAŞ
Saray ve yönetim görevlileriyle din adamlarına verilen ödenek:ARPALIK
Saray, köşk ya da konaklarda erkeklere ayrılmış bölüm:SELAMLIK
SarayARÜSSAADE
Saraylarda harem ve hazine dairelerinin bulunduğu yer:ENDERUN
Saraylarda hizmet eden hadımların genel adı, hadım ağası:TAVAŞİ
Saraylarda türlü devlet hizmetleri için aday olarak yetiştirilen gençlere verilen ad:İÇOĞLANI
Savaş gemilerinde, erlerin brandalarını sardıktan sonra bağlamakta kullandıkları ince halat:NEVCET
Sınır nişanı:URA
Sırp, Hırvat, Arnavut, Dalmaçyalı gibi toplulukların bireylerinden oluşan sınır çetelerine verilen ad:USKOKLAR
Sipahilerin aldığı en büyük tımar:ZEAMET
Son saray ressamı olan İtalyan ressam:FAUSTO ZONARO
Sultanahmet Camisi’nin yazılarını yazan, ayrıca bir pirinç tanesi üzerine İhlas suresini işlemesiyle de tanınan hattat:KASIM GUBARİ
Şeyhülislamdan sonra gelen en yüksek görevliye verilen ad:KAZASKER
Taşra örgütlenmesinde bir beylerbeyi tarafından yönetilen en büyük yönetim birimi:EYALET
Taşradaki nüfuzlu aileler:AYAN
Taşradaki nüfuzlu ailelere verilen san:AYAN
Top döküm ustasına verilen ad:RİHTEGAN
Topkapı Sarayı’nda, sadrazam ve hükümet üyelerinin devlet işlerini görüşmek için toplandıkları yer:KUBBEALTI
Topkapı Sarayı’nın Enderun dışında kalan bölümü:BİRÜN
Topkapı Sarayının girişteki ikinci kapıya verilen ad:BABÜSELAM
Topkapı, Galata, İbrahimpaşa ve Edirne saraylarına alınıp devlet hizmetleri için yetiştirilen genç:CELEP
Topraksız köylüden alınan kazanç vergisi:BADIHAVA
Topraksız köylüden alınan kazanç vergisi:BADIHAVA
Tören ve alaylarda padişahın, vezirin yanında yürüyen görevliler:ŞATIR
Trablus ve Bingazi’deki hurma ve zeytin ağaçlarıyla kuyulardan aldığı vergi:LEZ
Tuna Irmağı’nda kullanılan hafif bir savaş gemisi:NASAD
Tuna Irmağı’nda, Osmanlı tarihinde önemli bir yere de sahip olan ada:ADAKALE
Tuna ırmağının gün batyarken aldığı durum için Osmanlılar’ın verdiği ad:ALTUNA
Uzun süren savaşlarda, gerektiğinde düzenli ordunun yanında hizmete alınan paralı asker:MİRİLU
Ücretli Osmanlı askeri:KAPIKULU
Ülke dışına çıkartılan mallardan alınan gümrük vergisi:REFTİYE
Üst düzey yetkililerin vekil ve yardımcılarına verilen san:KETHÜDA
V. Murat’ı tekrar tahta çıkarmak amacıyla “Çırağan Olayı” olarak adlandırılan eylemi düzenleyen ve “Sarıklı İhtilalci” de denilen Osmanlı gazeteci, düşünür ve siyaset adamı:ALİ SUAVİ
Venedik’te dokunan ve Osmanlılar döneminde ithal edilerek yeniçerilere dağıtılan parlak renkli bir tür çuha:ISKARLAT
Vergi denetimi ve tahsili ile maliyeye ilişkin soruşturmaları yapan memur:BAKIKULU
Vergi ve haraç vermeyen müslüman ahali:BERAYA
Vergi ve haraç vermeyen Müslüman ahaliye verilen ad:BERAYA
Vezir kavuğu:KALLAVİ
Vezir konaklarında müstahdeme verilen ad:ZOBU
Vezir ve sadrazamların giydikleri bir çeşit kavuk:KALLAVİ
Vezir:TAASSUP
Viyana’ya, genellikle de Avusturya’ya verilen ad.:BEÇ
XVII. yüzyıl sonlarına doğru Rumeli’deki Yörüklerden meydana getirilen askeri örgüte verilen ad:EVLADI FATİHAN
XVII. yüzyıl sonlarına doğru Rumeli’deki Yörükler’den oluşturulan askeri örgüte verilen ad:EVLADI FATİHAN
Yaş, sakatlık ya da hastalık nedeniyle emekli edilen yeniçerilere verilen ad:AMELİMANDA
Yaygınlık kazanmış bir yazı türüİVANİ
Yedi saltanat sancağından biri:AKALEM
Yeni evlenen erkeklerden alınan bir vergi:ARUSİYE
Yeniçeri aylıklarına yapılan zam:İNAM
Yeniçeri kışlası:ODA
Yeniçeri kuruluşunda görevi alaylarda selam törenlerini düzenlemek ve yönetmek olan subay:ODABAŞI
Yeniçeri ocağında tabur:ORTA
Yeniçeri ocağının kaldırılmasından önce, kent ve kalelerin yerli halkı arasından görevlendirilen topçulara verilen ad:İCARELİLER
Yeniçeri ocağının, padişahın gözeticiliğini yapan asker sınıfı:SOLAK
Yeniçeri ocağının, savaşta kullanılan köpekleri yetiştirmek ve yönetmekle görevli sınıfı:SEKSON
Yeniçerilerin giydikleri üstlük:YAPIK
Yeniçerilerin giydikleri üstlük:YAPIK
Yıldırım Bayezit’in oğlu olup diğer kardeşleri gibi Fetre Devri’nde taht mücadelesi vermiş, ancak 1411’de yakalanarak öldürülmüş Osmanlı şehzadesi:EMİR SÜLEYMAN
Yıldırım Bayezit’in oğlu olup Fetret Devri’nde taht mücadelesi vermiş, ancak 1405′te
Çelebi Mehmet’in adamları tarafından öldürülmüş Osmanlı şehzadesi:İSA ÇELEBİ
Yıllık geliri yirmi bin ile yüz bin akçe arasında olan dirlik:ZEAMET
Yıllık geliri yüz bin akçeyi aşan dirlik:HAS
Zincirleme tamlamalar, seciler, yabancı mecazlar, Arapça ve Farsça sözcüklerle örülü eski düzyazının XVII. yüzyılda yaşamış en güçlü temsilcisi olan Osmanlı yazarı:NERSİSİ
Rumeli’de gece bekçilerine verilen adAZVANT
Rumeli’de tutulan tevzi defterlerine verilen adURUZ
Rumeli’deki büyük toprak sahipleri:GOSPODAR
Sadrazamların ya da çeşitli devlet adamlarının padişaha verdikleri armağan:RİKABİYE
Sancak beylerine verilen unvan:BAN
Saray acemilerinin birbirlerine karşı “kardeş” anlamında kullandıkları söz:LALADAŞ
Saray ve yönetim görevlileriyle din adamlarına verilen ödenek:ARPALIK
Saray, köşk ya da konaklarda erkeklere ayrılmış bölüm:SELAMLIK
SarayARÜSSAADE
Saraylarda harem ve hazine dairelerinin bulunduğu yer:ENDERUN
Saraylarda hizmet eden hadımların genel adı, hadım ağası:TAVAŞİ
Saraylarda türlü devlet hizmetleri için aday olarak yetiştirilen gençlere verilen ad:İÇOĞLANI
Savaş gemilerinde, erlerin brandalarını sardıktan sonra bağlamakta kullandıkları ince halat:NEVCET
Sınır nişanı:URA
Sırp, Hırvat, Arnavut, Dalmaçyalı gibi toplulukların bireylerinden oluşan sınır çetelerine verilen ad:USKOKLAR
Sipahilerin aldığı en büyük tımar:ZEAMET
Son saray ressamı olan İtalyan ressam:FAUSTO ZONARO
Sultanahmet Camisi’nin yazılarını yazan, ayrıca bir pirinç tanesi üzerine İhlas suresini işlemesiyle de tanınan hattat:KASIM GUBARİ
Şeyhülislamdan sonra gelen en yüksek görevliye verilen ad:KAZASKER
Taşra örgütlenmesinde bir beylerbeyi tarafından yönetilen en büyük yönetim birimi:EYALET
Taşradaki nüfuzlu aileler:AYAN
Taşradaki nüfuzlu ailelere verilen san:AYAN
Top döküm ustasına verilen ad:RİHTEGAN
Topkapı Sarayı’nda, sadrazam ve hükümet üyelerinin devlet işlerini görüşmek için toplandıkları yer:KUBBEALTI
Topkapı Sarayı’nın Enderun dışında kalan bölümü:BİRÜN
Topkapı Sarayının girişteki ikinci kapıya verilen ad:BABÜSELAM
Topkapı, Galata, İbrahimpaşa ve Edirne saraylarına alınıp devlet hizmetleri için yetiştirilen genç:CELEP
Topraksız köylüden alınan kazanç vergisi:BADIHAVA
Topraksız köylüden alınan kazanç vergisi:BADIHAVA
Tören ve alaylarda padişahın, vezirin yanında yürüyen görevliler:ŞATIR
Trablus ve Bingazi’deki hurma ve zeytin ağaçlarıyla kuyulardan aldığı vergi:LEZ
Tuna Irmağı’nda kullanılan hafif bir savaş gemisi:NASAD
Tuna Irmağı’nda, Osmanlı tarihinde önemli bir yere de sahip olan ada:ADAKALE
Tuna ırmağının gün batyarken aldığı durum için Osmanlılar’ın verdiği ad:ALTUNA
Uzun süren savaşlarda, gerektiğinde düzenli ordunun yanında hizmete alınan paralı asker:MİRİLU
Ücretli Osmanlı askeri:KAPIKULU
Ülke dışına çıkartılan mallardan alınan gümrük vergisi:REFTİYE
Üst düzey yetkililerin vekil ve yardımcılarına verilen san:KETHÜDA
V. Murat’ı tekrar tahta çıkarmak amacıyla “Çırağan Olayı” olarak adlandırılan eylemi düzenleyen ve “Sarıklı İhtilalci” de denilen Osmanlı gazeteci, düşünür ve siyaset adamı:ALİ SUAVİ
Venedik’te dokunan ve Osmanlılar döneminde ithal edilerek yeniçerilere dağıtılan parlak renkli bir tür çuha:ISKARLAT
Vergi denetimi ve tahsili ile maliyeye ilişkin soruşturmaları yapan memur:BAKIKULU
Vergi ve haraç vermeyen müslüman ahali:BERAYA
Vergi ve haraç vermeyen Müslüman ahaliye verilen ad:BERAYA
Vezir kavuğu:KALLAVİ
Vezir konaklarında müstahdeme verilen ad:ZOBU
Vezir ve sadrazamların giydikleri bir çeşit kavuk:KALLAVİ
Vezir:TAASSUP
Viyana’ya, genellikle de Avusturya’ya verilen ad.:BEÇ
XVII. yüzyıl sonlarına doğru Rumeli’deki Yörüklerden meydana getirilen askeri örgüte verilen ad:EVLADI FATİHAN
XVII. yüzyıl sonlarına doğru Rumeli’deki Yörükler’den oluşturulan askeri örgüte verilen ad:EVLADI FATİHAN
Yaş, sakatlık ya da hastalık nedeniyle emekli edilen yeniçerilere verilen ad:AMELİMANDA
Yaygınlık kazanmış bir yazı türüİVANİ
Yedi saltanat sancağından biri:AKALEM
Yeni evlenen erkeklerden alınan bir vergi:ARUSİYE
Yeniçeri aylıklarına yapılan zam:İNAM
Yeniçeri kışlası:ODA
Yeniçeri kuruluşunda görevi alaylarda selam törenlerini düzenlemek ve yönetmek olan subay:ODABAŞI
Yeniçeri ocağında tabur:ORTA
Yeniçeri ocağının kaldırılmasından önce, kent ve kalelerin yerli halkı arasından görevlendirilen topçulara verilen ad:İCARELİLER
Yeniçeri ocağının, padişahın gözeticiliğini yapan asker sınıfı:SOLAK
Yeniçeri ocağının, savaşta kullanılan köpekleri yetiştirmek ve yönetmekle görevli sınıfı:SEKSON
Yeniçerilerin giydikleri üstlük:YAPIK
Yeniçerilerin giydikleri üstlük:YAPIK
Yıldırım Bayezit’in oğlu olup diğer kardeşleri gibi Fetre Devri’nde taht mücadelesi vermiş, ancak 1411’de yakalanarak öldürülmüş Osmanlı şehzadesi:EMİR SÜLEYMAN
Yıldırım Bayezit’in oğlu olup Fetret Devri’nde taht mücadelesi vermiş, ancak 1405′te
Çelebi Mehmet’in adamları tarafından öldürülmüş Osmanlı şehzadesi:İSA ÇELEBİ
Yıllık geliri yirmi bin ile yüz bin akçe arasında olan dirlik:ZEAMET
Yıllık geliri yüz bin akçeyi aşan dirlik:HAS
Zincirleme tamlamalar, seciler, yabancı mecazlar, Arapça ve Farsça sözcüklerle örülü eski düzyazının XVII. yüzyılda yaşamış en güçlü temsilcisi olan Osmanlı yazarı:NERSİSİ