Obruk : Baca veya kuyu şeklinde, keskin köşeli, derin çukurluklara obruk denir. Derinliği 250-300 m’yi bulabilen obrukların bazılarının tabanında göl bulunur. Türkiye’de iç anadolu’nun güneyinde ve toroslar’da yaygın olarak obruklar görülür. İçel’deki cennet-cehennem mağaraları ve konya’daki kızören obruğu ülkemizdeki en güzel örneklerdir.
Obrukların Özellikleri :
- Çoğunlukla yer kabuğunun aniden çökmesiyle ortaya çıkan bir görüntüdür...
- Kireçtaşlarında bulunan yeraltı nehirlerinin veya aktif mağara tavanlarının çökmesi sonucu oluşurlar...
- Yeraltı sularının aşındırdığı toprak katmanı aniden ve gürültüyle çöker.
- Ortaya çıkansa baca ya da kuyu görüntüsü veren derin çukurlardır...
- Yeraltı sularının bilinçsizce kullanımı bu çukurların oluşumunu hızlandırır.
- Çukurların içi daha sonra yeraltı sularıyla dolarak büyük göller meydana getirirler.
- Mesela filmlerde Tarzan'ın sarmaşıklarla üzerinden uçtuğu o göl de bir obruk örneğidir...
- Mersin'deki cennet cehennem mağaraları da birer obruk örneğidir...
- Obrukların diğer bir özelliği de suları yazın ilk aylarında koyu lacivert ve yeşil olmasına rağmen, rengi yaz ilerledikçe çivit mavisini dönüşür ve berrak bir renk alır.
- Türkiye'de obruklar daha çok Konya bölgesinde yer alırlar...
- Tarlayı eken adam, sabah kalktığında yerinde kocaman bir çukur bulabilir...
Farklı Kaynaktan Obruk Nedir ?
Yatay veya yataya yakın tabakalı kireçtaşlarında bulunan yeraltı nehirlerinin veya aktif mağara tavanlarının çökmesi sonucu oluşmuş baca veya kuyu görüntüsü veren derin çukurluklardır.
Karstik arazilerdeki mağara ve galeri gibi yer altı boşlukların tavanlarının çökmesiyle oluşan derin çukurlardır. Derinliği ve genişliği bir metreden yüzlerce metreye değişen bu oluşumların içi genellikle suyla doludur.
Obruklar karst arazi denilen, genelde suyun kolayca eritebildiği kireçtaşları ve karbonatlar içeren düzlüklerde bulunan derin çukur şeklinde görünürler. Bu tabakalarının eriyerek meydana getirdiği derin çukurların yeraltı sularıyla dolmasıya veya yeraltı mağaralarının tavanlarının çökmesiyle oluşur. Ülkemizin yeraltı sularının 3'te 1'ini barındıran Konya Havzası'nda 20'yi aşkın obruk bulunuyor. Bunlardan en meşhuru 300 m genişliği ve 145 m derinliğiyle Kızören Obruğu. Merkez Karatay ilçesine bağlı Obruk kasabası da ismini ondan alıyor. Obrukların diğer bir özelliği de yazın ilk aylarında koyu lacivert ve yeşil olan renginin yaz ilerledikçe çivit mavisi, berrak bir renk alması. Meyil, Çıralı, Gölhöyük Obrukları da diğer ilgi çekenleri. İçindeki suyun değinliği ve berraklığı sebebiyle de bu obruklardan 7-8 tanesi su altı dalışları için uygun yerler.
Kızören Obruğu:
Ulaşım: Konya-Aksaray yolu üzerinde Konya'ya 74 km mesafedeki Obruk Kasabası'ndan 5 km kuzeyde (Konya-Aksaray istikametinde solda).
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye), Konya Kapalı Havzası'nın Akılcı Kullanımına Doğru adlı bir projeyi uygulamaya başladı.
Türkiyedeki Obruklar
Obruk adı Taban yükseltisi (m) Derinliği (m)
Kuru Obruk 992 48
Meyil Obruğu (göl düzeyi) 979 104
Ak Obruk 1079 75
Karain Obruğu (su düzeyi) 979 95
Hamam Obruğu 1029 46
Kızıl Obruk 984 91
Celal Obruğu 1020 20
Kurk Obruğu 1020 20
Yeni Opan Obruğu 1038 32
Yarım Obruk 1013 47
Derin Obruk 980 90
Fincan Obruğu 1020 55
Potur Obruğu 988 82
Kangallı Obruğu 998 62
Zincancı Obruğu 998 57
Çıralı Obruğu (göl düzeyi) 980 125
Yunus Obruğu 1008 32
Kayalı Obruğu 1030 25
Çifteler Obruğu I 998 75
Çifteler Obruğu II 1003 70
Cehennem Deresi Obruğu 1055 25
Dikmen Obruğu 990 95
Kızılören Obruğu (göl düzeyi) 979 171
Karkın Obruğu 1024 56
Güvercinli Obruğu (göl düzeyi) 987.40 72
Berket İni Obruğu (su düzeyi) 1055 15
Obrukların Özellikleri :
- Çoğunlukla yer kabuğunun aniden çökmesiyle ortaya çıkan bir görüntüdür...
- Kireçtaşlarında bulunan yeraltı nehirlerinin veya aktif mağara tavanlarının çökmesi sonucu oluşurlar...
- Yeraltı sularının aşındırdığı toprak katmanı aniden ve gürültüyle çöker.
- Ortaya çıkansa baca ya da kuyu görüntüsü veren derin çukurlardır...
- Yeraltı sularının bilinçsizce kullanımı bu çukurların oluşumunu hızlandırır.
- Çukurların içi daha sonra yeraltı sularıyla dolarak büyük göller meydana getirirler.
- Mesela filmlerde Tarzan'ın sarmaşıklarla üzerinden uçtuğu o göl de bir obruk örneğidir...
- Mersin'deki cennet cehennem mağaraları da birer obruk örneğidir...
- Türkiye'de obruklar daha çok Konya bölgesinde yer alırlar...
- Tarlayı eken adam, sabah kalktığında yerinde kocaman bir çukur bulabilir...
Farklı Kaynaktan Obruk Nedir ?
Yatay veya yataya yakın tabakalı kireçtaşlarında bulunan yeraltı nehirlerinin veya aktif mağara tavanlarının çökmesi sonucu oluşmuş baca veya kuyu görüntüsü veren derin çukurluklardır.
Karstik arazilerdeki mağara ve galeri gibi yer altı boşlukların tavanlarının çökmesiyle oluşan derin çukurlardır. Derinliği ve genişliği bir metreden yüzlerce metreye değişen bu oluşumların içi genellikle suyla doludur.
Obruklar karst arazi denilen, genelde suyun kolayca eritebildiği kireçtaşları ve karbonatlar içeren düzlüklerde bulunan derin çukur şeklinde görünürler. Bu tabakalarının eriyerek meydana getirdiği derin çukurların yeraltı sularıyla dolmasıya veya yeraltı mağaralarının tavanlarının çökmesiyle oluşur. Ülkemizin yeraltı sularının 3'te 1'ini barındıran Konya Havzası'nda 20'yi aşkın obruk bulunuyor. Bunlardan en meşhuru 300 m genişliği ve 145 m derinliğiyle Kızören Obruğu. Merkez Karatay ilçesine bağlı Obruk kasabası da ismini ondan alıyor. Obrukların diğer bir özelliği de yazın ilk aylarında koyu lacivert ve yeşil olan renginin yaz ilerledikçe çivit mavisi, berrak bir renk alması. Meyil, Çıralı, Gölhöyük Obrukları da diğer ilgi çekenleri. İçindeki suyun değinliği ve berraklığı sebebiyle de bu obruklardan 7-8 tanesi su altı dalışları için uygun yerler.
Kızören Obruğu:
Ulaşım: Konya-Aksaray yolu üzerinde Konya'ya 74 km mesafedeki Obruk Kasabası'ndan 5 km kuzeyde (Konya-Aksaray istikametinde solda).
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye), Konya Kapalı Havzası'nın Akılcı Kullanımına Doğru adlı bir projeyi uygulamaya başladı.
Türkiyedeki Obruklar
Obruk adı Taban yükseltisi (m) Derinliği (m)
Kuru Obruk 992 48
Meyil Obruğu (göl düzeyi) 979 104
Ak Obruk 1079 75
Karain Obruğu (su düzeyi) 979 95
Hamam Obruğu 1029 46
Kızıl Obruk 984 91
Celal Obruğu 1020 20
Kurk Obruğu 1020 20
Yeni Opan Obruğu 1038 32
Yarım Obruk 1013 47
Derin Obruk 980 90
Fincan Obruğu 1020 55
Potur Obruğu 988 82
Kangallı Obruğu 998 62
Zincancı Obruğu 998 57
Çıralı Obruğu (göl düzeyi) 980 125
Yunus Obruğu 1008 32
Kayalı Obruğu 1030 25
Çifteler Obruğu I 998 75
Çifteler Obruğu II 1003 70
Cehennem Deresi Obruğu 1055 25
Dikmen Obruğu 990 95
Kızılören Obruğu (göl düzeyi) 979 171
Karkın Obruğu 1024 56
Güvercinli Obruğu (göl düzeyi) 987.40 72
Berket İni Obruğu (su düzeyi) 1055 15
