Malatya'da yetişen ürünler nelerdir?

Suskun

V.I.P
V.I.P
Malatya’da iklim ve toprağın elverdiği bütün sebzeler yetiştirilir. Belli başlıları şunlardır:

Biber : Malatya’nın bazı köylerinde “isot” diye bilinen biber yeşilken dolması yapılır, yemeklere konulur, mıhlaması, kızartması, közlemesi, kebabı ve melemesi yapılır. Kış için de kurutularak saklanır. Dolmalık için kurutulan bibere “koffik” denir. Ayrıca güzün toplanan biber toprakta bir kat biber bir kat toprak dizilerek yeşil halde de kışa saklanır. Tabi salçalık biber ve biber salçası da Malatya mutfağında önemli bir yer tutar.

Domates : Yaz ve kış yemeklerde kullanılan domatesin dolmasına “bıldik” adı verilir. Domates kış salçası, turşusu yapılıp saklandığı gibi kurutularak da saklanır. Ayrıca ham domatesler köküyle samana gömülüp kışın taze şekilde kullanılır.


Patates : Malatya’da bir diğer adı patikdir. Samutlu salatası (öfelemesi), kavurması, sulusu, peyvası ve yanıçı meşhurdur. Ayrıca patatesin böreği ve kömbesi de yapılır.

Patlıcan : Patlıcan sulusu yanında Malatya’da patlıcanın kavurması, döğmesi, yoğurtlaması da yapılır. Tabii karnıyarık ve oturtması da bilinmektedir. Patlıcan kebabı, tavası Malatya’nın en leziz yemekleri arasında yerini bulur. Kış için turşusu da yapılmaktadır.


Kabak : Kabak bastı ve çıtma kabak, kabak dolması adıyla yapılan yemeklerin yanında kabağın reçeli de yapılmaktadır.

Lahana : Kışın turşusu yapılan lahana, mevsiminde de sarması yapılarak yenilir.

Salatalık : Salatalığın yaşken salatası yapılır. Kış için kabukları güneşte kurutularak kavurması ve yoğurtlaması yapılır. Bir de salatalığın kabuğu soyularak ikiye bölünür ve içi oyularak dolmalık şekilde kurutulur, kışın bundan dolma yapılır.

Celem (Şalgam) : Celemin turşusu yapıldığı gibi yahnisi de meşhurdur.

Pancar : Pancarın teveğinden (yaprağı) sarması, boranısı, turşusu, kavurması yapıldığı gibi kendisi de haşlanarak yenilir. Pancar kış için toprağa gömülerek saklanır. Pancar esas itibarıyle şeker üretimi için kullanılmaktadır.

Fasulye : Tazesinde yemeği, kavurması yapılan fasulyenin kış için kurusu ve turşusu yapılır. Ayrıca fasulyenin yaprağından Malatya’da köfte denilen sarması da yapılır.

Soğan : Yeşili, kurusu yemeklere katılan soğanın Malatya’da dolması da yapılmaktadır.

Bu sebzelerin yanında ıspanak, bamya ve diğer sebzeler de Malatya’da yetişmektedir. Bunlardan çeşitli şekillerde istifade edilmektedir.


Malatya meyve yönünden oldukça zengin bir yöredir. Belli başlıları şunlardır:

Kayısı : Kayısı Malatyalı için yalnız bir meyve değil aynı zamanda büyük bir gelir kaynağıdır. İsimlenerek kurutulan kayısı ihraç yoluyla memleketimize büyük ölçüde döviz kaynağı da olmaktadır. Kayısı güneşte kurutularak kışa hazırlanır. Buna “çir” ya da “ kabuk” adı verilir. Kayısının pestili, kavurması, tatlısı, reçeli ve son yıllarda ticaret amacıyla lokumu da yapılmaktadır.

Dut : Dut da kayısı gibi Malatya’da çok istifade edilen bir meyvedir. Dutun yaprağından dut yaprağı köftesi denilen sarma yapılır.

Yaşken toplanan duttan pekmez ve pestil yapılır. Kurutulan dut kışın çerez gibi yenilir, ayrıca kuru dut eltaşında çekilerek toz haline getirilir. Buna da “pohnut” adı verilir. Bu da kışın yenilir.
Kiraz : Malatya’nın her tarafında yetişmekle birlikte bir gelir kaynağı olarak Yeşilyurt ilçesi ve Gündüzbey kasabasında yetiştirilen kirazın dalbastı adı verilen cinsi çok lezizdir. Bu da kayısı gibi ihraç ürünleri arasında yer alır.

Kavun : Malatya’da yetiştirilen sarı kavunlar çok lezzetlidir. Kavunun ham olanına “kelek” ya da “kelah” denilir. Yumurta büyüklüğünde olan ve güzel kokması sebebiyle “bostan güzeli” denilen kavunlar da vardır. Kavunun alt tarafı birkaç yöne doğru hafifçe yarılmışsa onun tatlı olduğu söylenir. Eğer kavunun yüzünde ufak düğürlü, pütürlü bir hal varsa “Bu kavun mıhlı” derler ve kavunun kötü olduğunu belirtir.
Üzüm : Malatya’nın her tarafında yetişmekle birlikte Arapkir’de yetişenleri çok ünlüdür.

Bu meyvelerin yanında Şam şeftalisi adıyla da anılan tüysüz şeftali, Malatya’nın leziz meyvelerindendir. Ayrıca erik, vişne, ayva, alıç, kızılcık, elma, armut, karpuz, nar ve incir de Malatya’da yetişen meyvelerdendir.





 
Top