Isı İletkeni ve Isı Yalıtkanı Nedir ?
Neden havanın açık olduğu geceler bulutlu gecelerden daha soğuktur?
Bunun temel sebebi radyasyon inversiyonudur. Gündüz ısınan yeryüzü güneş battıktan sonra kızılötesi ışın yayarak soğumaya başlar ve bu olay gece boyu sürer. Eğer hava bulutlu ise bu bulutlar yeryüzeyinin yayınladığı radyasyonu ve dolayısıyla ısıyı geri yansıtarak soğumayı yavaşlatırlar! Halbuki gece hava açıksa yerden yayılan kızıl ötesi radyasyon uzaya yayılır ve böylece yer ve yüzeydeki hava hızla soğur.
Hiç bilmediğimiz bir maddenin ısı iletkeni mi yoksa ısı yalıtkanı mı olduğunu nasıl anlarız
Bir madde herhangi bir şekilde ısıya maruz bırakıldığında, ısıyı eğer hızlı şekilde diğer kısımlarına iletiyorsa, o maddenin ısı iletkeni olduğu söylenebilinir. Eğer ısıyı diğer kısımlarına iletmiyorsa, ısı yalıtkanı olduğu söylenebilinir. Melasa sıcak su dolu bir bardağa demir bir çay kaşığı ile tahta bir çay kaşığı koyarsak, demir çay kaşığının ısındığını, tahta çay kaşığının ise ısınmadığını gözlemleriz. Buradan demir kaşığın ısı iletkeni, tahta kaşığın ise ısı yalıtkanı olduğu sonucuna varabiliriz.
Günlük hayatta kullandığımız araçlardan iletken ve yalıtkan maddeler
Isıyı iyi ileten demir, bakır gibi maddelere ısı iletkeni, iyi iletmeyen tahta gibi maddelere de ısı yalıtkanı denir.
İyi ısı iletkenlerine örnekler: Demir, bakır, alüminyum,çelik… Günlük hayatta bunların kullanımına verilebilecek örnekler ise çelik tencere, çaydanlık, su ısıtıcılar, şofbenler, kalorifer petekleri
İyi ısı yalıtkanlarına örnekler: tahta, cam yünü, asbest, çift camlı plastik köpük pencere (PVC pencereler), termosların iç yüzeyi, buzdolabı…
Günlük hayatımızda yalıtkan maddeleri kullanmayı ne zaman tercih ederiz?
Günlük hayatta soğuk tutulması gereken maddeler ile sıcak tutulması gereken maddelerde yalıtkan olması tercih edilir. Örneğim buzdolabı, derin dondurucu gibi. Binalarda dış cephe duvarlarının arasına plastik köpük konulması, çatı boşluklarına cam yünü konması da evlerdeki ısı kaybını azaltmak için yalıtkan madde kullanılmasına örnektir.
Maddelerde ısı iletkenligıni sağlayan etken nedir?
Isı enerjisinin metallerde yayılması, parçacıktan parçacığa enerji geçişi ile olur. Maddelerde ısı iletkenlıgını sağlayan şey o maddeyi oluşturan atomların en dış enerji seviyesindeki elektronlardır. Eğer madde metal ise atomların en dış enerji seviyesindeki elektronlar bir bulut gibi maddeyi sararlar, ısı ve elektrik iletkenliğini de işte bu serbest iletkenlik elektronları sağlar Ametallerin ve amorf maddelerin iyi ısı ve elektrik iletkeni olmamalarının başlıca sebebi ise en dış enerji seviyelerinde çok sayıda elektron olması ve bunların serbest bir şekilde hareket edememeleridir Örn:Sıcak çorbaya atılan demir kaşığın sapının ısınması gibi. Isı, metal malzemelerde, kaşık veya tel gibi, iletim yoluyla yayılır.
Neden havanın açık olduğu geceler bulutlu gecelerden daha soğuktur?
Bunun temel sebebi radyasyon inversiyonudur. Gündüz ısınan yeryüzü güneş battıktan sonra kızılötesi ışın yayarak soğumaya başlar ve bu olay gece boyu sürer. Eğer hava bulutlu ise bu bulutlar yeryüzeyinin yayınladığı radyasyonu ve dolayısıyla ısıyı geri yansıtarak soğumayı yavaşlatırlar! Halbuki gece hava açıksa yerden yayılan kızıl ötesi radyasyon uzaya yayılır ve böylece yer ve yüzeydeki hava hızla soğur.
Hiç bilmediğimiz bir maddenin ısı iletkeni mi yoksa ısı yalıtkanı mı olduğunu nasıl anlarız
Bir madde herhangi bir şekilde ısıya maruz bırakıldığında, ısıyı eğer hızlı şekilde diğer kısımlarına iletiyorsa, o maddenin ısı iletkeni olduğu söylenebilinir. Eğer ısıyı diğer kısımlarına iletmiyorsa, ısı yalıtkanı olduğu söylenebilinir. Melasa sıcak su dolu bir bardağa demir bir çay kaşığı ile tahta bir çay kaşığı koyarsak, demir çay kaşığının ısındığını, tahta çay kaşığının ise ısınmadığını gözlemleriz. Buradan demir kaşığın ısı iletkeni, tahta kaşığın ise ısı yalıtkanı olduğu sonucuna varabiliriz.
Günlük hayatta kullandığımız araçlardan iletken ve yalıtkan maddeler
Isıyı iyi ileten demir, bakır gibi maddelere ısı iletkeni, iyi iletmeyen tahta gibi maddelere de ısı yalıtkanı denir.
İyi ısı iletkenlerine örnekler: Demir, bakır, alüminyum,çelik… Günlük hayatta bunların kullanımına verilebilecek örnekler ise çelik tencere, çaydanlık, su ısıtıcılar, şofbenler, kalorifer petekleri
İyi ısı yalıtkanlarına örnekler: tahta, cam yünü, asbest, çift camlı plastik köpük pencere (PVC pencereler), termosların iç yüzeyi, buzdolabı…
Günlük hayatımızda yalıtkan maddeleri kullanmayı ne zaman tercih ederiz?
Günlük hayatta soğuk tutulması gereken maddeler ile sıcak tutulması gereken maddelerde yalıtkan olması tercih edilir. Örneğim buzdolabı, derin dondurucu gibi. Binalarda dış cephe duvarlarının arasına plastik köpük konulması, çatı boşluklarına cam yünü konması da evlerdeki ısı kaybını azaltmak için yalıtkan madde kullanılmasına örnektir.
Maddelerde ısı iletkenligıni sağlayan etken nedir?
Isı enerjisinin metallerde yayılması, parçacıktan parçacığa enerji geçişi ile olur. Maddelerde ısı iletkenlıgını sağlayan şey o maddeyi oluşturan atomların en dış enerji seviyesindeki elektronlardır. Eğer madde metal ise atomların en dış enerji seviyesindeki elektronlar bir bulut gibi maddeyi sararlar, ısı ve elektrik iletkenliğini de işte bu serbest iletkenlik elektronları sağlar Ametallerin ve amorf maddelerin iyi ısı ve elektrik iletkeni olmamalarının başlıca sebebi ise en dış enerji seviyelerinde çok sayıda elektron olması ve bunların serbest bir şekilde hareket edememeleridir Örn:Sıcak çorbaya atılan demir kaşığın sapının ısınması gibi. Isı, metal malzemelerde, kaşık veya tel gibi, iletim yoluyla yayılır.
