Çizgi Grafikleri (Line Charts)
Çizgi grafik, sadece gün sonu kapanış fiyatlarından oluşan bir grafiktir. Fiyatın en son halini yansıttığından, trend çizgilerinin ve formasyonların kontrolünde tercih edilen bir grafik cinsidir. Ama, tek fiyatla çizim özellikle gün içindeki aşağı ve yukarı doğru oynamaları yansıtmadığı için, kısa vadeli analizlerde yetersiz kalabilmektedir. Aşağıda bir çizgi grafiği örneği görülmektedir. Bu grafikte yeşil renk çıkışı ifade ederken; kırmızı yaşanan düşüş eğilimini temsil etmektedir.
Çubuk Grafikleri (Bar Charts)
Bu grafik türü, seans içerisindeki açılış (open), kapanış (close), en düşük (low) ve en yüksek (high) fiyatını göstermektedir. Bu yüzden OHLC (Open-High-Low-Close)veya HLC (High-Low-Close) Charts olarak da adlandırılmaktadır. Çubuk grafik ile hisse senedi daha rahat izlenebilmektedir. Çubuğun en üst noktası hisse senedinin gün içerisinde ulaştığı en yüksek fiyatı gösterirken, en alt noktası ise gün içerisinde ulaştığı en düşük fiyatı göstermektedir. Kapanış fiyatı çubuk üzerinde sağa, açılış ise sola doğru bir çizgidir.
Çubuğun boyunun uzaması, hisse senedinin aktif olarak volatil (Volatilite; bir menkul kıymetin fiyatının veya piyasanın genelinin kısa bir zaman aralığı içinde gösterdiği dalgalanma özelliği olup; oynaklığı yüksek olan bir menkul kıymetin fiyatında hızlı değişim ve aşırı dalgalanma özellikleri görülmektedir) olduğu ifade ederken, kısalığı ise tam tersini göstermektedir. Kapanış fiyatı ile hissenin o günkü en düşük fiyatının birbirine yakınlığı, kısa vadede hissede satış baskısının ve teknik zayıflığın olduğu anlamına gelmektedir. Kapanış fiyatı ile hissenin o günkü en yüksek fiyatının birbirine yakınlığı ise, kısa vadede hissenin teknik olarak güçlendiği anlamına gelmektedir.
Grafikler zaman dilimi olarak aylık (monthly), haftalık (weekly), günlük (daily) veya gün içi (intraday) olarak incelenebilmektedir. Seçilen zaman dilimine göre açılış o zaman diliminin ilk işlemi, kapanış o zaman diliminin son işlemi, en yüksek o zaman dilimindeki en yüksek fiyat ve en düşük o zaman dilimindeki en düşük fiyat halini almaktadır. Aşağıda bir çubuk grafiği örneği görülmektedir. Bu grafikte yeşil renk çıkışı ifade ederken; kırmızı yaşanan düşüş eğilimini temsil etmektedir
Mum Grafikleri (Candlestick Charts)
Bu grafik türü çubuk grafiğin benzeridir. Grafik çiziminde kapanış fiyatı, açılış fiyatından daha büyükse gövdenin içi boş bırakılmaktadır. Bir başka ifade ile, içi boş gövde talebin fazla olduğunu ifade etmektedir. Kapanış fiyatı, açılış fiyatından veya bir önceki günün kapanış fiyatından daha küçükse, gövdenin içi dolu olarak çizilmekte; bu da arzın arttığını ifade etmektedir. Özetle talebin arzdan üstün olduğu günlerde mumun içi boş, arzın fazla olduğu günlerde ise dolu olarak çizilmektedir. Her mum şekli ilgili dönemde gerçekleşen en yüksek, en düşük, açılış ve kapanış fiyatlarını içermektedir. Mumun altındaki çizgi gün içerisinde ulaşılan değeri gösterirken; mumun uzunluğunu açılış fiyatı ile kapanış fiyatı arasındaki fark belirlemektedir. Açılış fiyatı yerine bir önceki günün kapanış fiyatının kullanılması alt veya üst çubuklarda sapmalara sebep olabilmektedir. Mum grafiği özellikle çok kısa vadelerde iyi sonuçlar vermektedir.
Aşağıda bir mum grafiği örneği görülmektedir. Bu grafikte yeşil renk çıkışı ifade ederken; kırmızı yaşanan düşüş eğilimini temsil etmektedir.
Mum grafiklerde mumların eni (genişliği) işlem hacmine göre belirleniyorsa grafik “mum-işlem hacmi grafiği”ne (candlevolume chart) dönüşmektedir. Aşağıda bir mum-işlem hacmi grafiği örneği görülmektedir. Bu grafikte yeşil renk çıkışı ifade ederken; kırmızı yaşanan düşüş eğilimini temsil etmektedir
Nokta ve Şekil Grafikleri (Point and Figure Charts)
Bu grafik türü arz ve talep arasındaki değişimi en iyi yansıtan grafiktir. “0” grafikteki düşüşleri, “X” işaretleri ise yükselişleri göstermekte ve hisse senedinin fiyatı önemli ölçüde değiştikçe bir sonraki kolon kullanılmaktadır. Örneğin, hisse senedinin fiyatı arttıkça yukarı doğru çarpılar konulmakta, ancak fiyat düşüşe geçtiği anda bir sonraki kolon kullanılmaya başlanmakta ve ilk konan sıfır, en son konan “X” işaretinin bir altından başlatılmaktadır. Bu grafik türünde zaman ve işlem miktarı gösterilmez. Bunun sebebi bir kolonun birden çok gün veya ayı gösterebilmesidir (çünkü grafikte “0” ve “X”lar zaman veya işlem miktarına göre değil hisse senedinin fiyatındaki düşüş ve yükselişlere göre çizilmektedir). Zaman ve işlem miktarı gösterilemediği halde bu grafik türü arz ve talep değişimini çok net bir şekilde yansıttığından teknik analizde yaygın olarak kullanılmaktadır. Nokta ve şekil grafiklerinde çoğunlukla matematiksel skala kullanılır. Skaladaki bölünme, hisse senedinin fiyat basamağına ve isteğe göre ayarlanarak kısa, orta veya uzun vadeli hareketler gözlenebilmekte; bu skala, hisselerin borsada işlem gören fiyat aralıklarına göre hazırlanırsa, fiyattaki her değişim grafiğe yansımaktadır. Arz ve talep arasındaki değişimin bu kadar yakın takip edilmesi, fiyatın gerçek yönü hakkında yanıltıcı olabilmektedir. Bu grafiğin izlenmesiyle gözlenen durumların bazı genel özellikleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
X’nın, önceki iki tepenin üzerine çıkması kuvvetli bir al sinyalidir. 0’ın, önceki iki dipin altına inmesı kuvvetli bir sat sinyalidir. İkili ve üçlü dip ve tepe noktaları da dönüş için bilgi verirler. Dip noktaların her kolonda daha yüksekte kalması yükselişi, tepe noktaların her kolonda daha aşağıya inmesi düşüşü ifade eder. Fiyat formasyonları ve onların kırılışı nokta ve şekil grafiklerinde diğer grafik türlerine nazaran daha açık olarak gözlenebilmektedir. Aşağıda bir nokta ve şekil grafiği örneği görülmektedir. Bu grafikte yeşil renk çıkışı ifade ederken; kırmızı yaşanan düşüş eğilimini temsil etmektedir.
Çizgi grafik, sadece gün sonu kapanış fiyatlarından oluşan bir grafiktir. Fiyatın en son halini yansıttığından, trend çizgilerinin ve formasyonların kontrolünde tercih edilen bir grafik cinsidir. Ama, tek fiyatla çizim özellikle gün içindeki aşağı ve yukarı doğru oynamaları yansıtmadığı için, kısa vadeli analizlerde yetersiz kalabilmektedir. Aşağıda bir çizgi grafiği örneği görülmektedir. Bu grafikte yeşil renk çıkışı ifade ederken; kırmızı yaşanan düşüş eğilimini temsil etmektedir.
Çubuk Grafikleri (Bar Charts)
Bu grafik türü, seans içerisindeki açılış (open), kapanış (close), en düşük (low) ve en yüksek (high) fiyatını göstermektedir. Bu yüzden OHLC (Open-High-Low-Close)veya HLC (High-Low-Close) Charts olarak da adlandırılmaktadır. Çubuk grafik ile hisse senedi daha rahat izlenebilmektedir. Çubuğun en üst noktası hisse senedinin gün içerisinde ulaştığı en yüksek fiyatı gösterirken, en alt noktası ise gün içerisinde ulaştığı en düşük fiyatı göstermektedir. Kapanış fiyatı çubuk üzerinde sağa, açılış ise sola doğru bir çizgidir.
Çubuğun boyunun uzaması, hisse senedinin aktif olarak volatil (Volatilite; bir menkul kıymetin fiyatının veya piyasanın genelinin kısa bir zaman aralığı içinde gösterdiği dalgalanma özelliği olup; oynaklığı yüksek olan bir menkul kıymetin fiyatında hızlı değişim ve aşırı dalgalanma özellikleri görülmektedir) olduğu ifade ederken, kısalığı ise tam tersini göstermektedir. Kapanış fiyatı ile hissenin o günkü en düşük fiyatının birbirine yakınlığı, kısa vadede hissede satış baskısının ve teknik zayıflığın olduğu anlamına gelmektedir. Kapanış fiyatı ile hissenin o günkü en yüksek fiyatının birbirine yakınlığı ise, kısa vadede hissenin teknik olarak güçlendiği anlamına gelmektedir.
Grafikler zaman dilimi olarak aylık (monthly), haftalık (weekly), günlük (daily) veya gün içi (intraday) olarak incelenebilmektedir. Seçilen zaman dilimine göre açılış o zaman diliminin ilk işlemi, kapanış o zaman diliminin son işlemi, en yüksek o zaman dilimindeki en yüksek fiyat ve en düşük o zaman dilimindeki en düşük fiyat halini almaktadır. Aşağıda bir çubuk grafiği örneği görülmektedir. Bu grafikte yeşil renk çıkışı ifade ederken; kırmızı yaşanan düşüş eğilimini temsil etmektedir
Mum Grafikleri (Candlestick Charts)
Bu grafik türü çubuk grafiğin benzeridir. Grafik çiziminde kapanış fiyatı, açılış fiyatından daha büyükse gövdenin içi boş bırakılmaktadır. Bir başka ifade ile, içi boş gövde talebin fazla olduğunu ifade etmektedir. Kapanış fiyatı, açılış fiyatından veya bir önceki günün kapanış fiyatından daha küçükse, gövdenin içi dolu olarak çizilmekte; bu da arzın arttığını ifade etmektedir. Özetle talebin arzdan üstün olduğu günlerde mumun içi boş, arzın fazla olduğu günlerde ise dolu olarak çizilmektedir. Her mum şekli ilgili dönemde gerçekleşen en yüksek, en düşük, açılış ve kapanış fiyatlarını içermektedir. Mumun altındaki çizgi gün içerisinde ulaşılan değeri gösterirken; mumun uzunluğunu açılış fiyatı ile kapanış fiyatı arasındaki fark belirlemektedir. Açılış fiyatı yerine bir önceki günün kapanış fiyatının kullanılması alt veya üst çubuklarda sapmalara sebep olabilmektedir. Mum grafiği özellikle çok kısa vadelerde iyi sonuçlar vermektedir.
Aşağıda bir mum grafiği örneği görülmektedir. Bu grafikte yeşil renk çıkışı ifade ederken; kırmızı yaşanan düşüş eğilimini temsil etmektedir.
Mum grafiklerde mumların eni (genişliği) işlem hacmine göre belirleniyorsa grafik “mum-işlem hacmi grafiği”ne (candlevolume chart) dönüşmektedir. Aşağıda bir mum-işlem hacmi grafiği örneği görülmektedir. Bu grafikte yeşil renk çıkışı ifade ederken; kırmızı yaşanan düşüş eğilimini temsil etmektedir
Nokta ve Şekil Grafikleri (Point and Figure Charts)
Bu grafik türü arz ve talep arasındaki değişimi en iyi yansıtan grafiktir. “0” grafikteki düşüşleri, “X” işaretleri ise yükselişleri göstermekte ve hisse senedinin fiyatı önemli ölçüde değiştikçe bir sonraki kolon kullanılmaktadır. Örneğin, hisse senedinin fiyatı arttıkça yukarı doğru çarpılar konulmakta, ancak fiyat düşüşe geçtiği anda bir sonraki kolon kullanılmaya başlanmakta ve ilk konan sıfır, en son konan “X” işaretinin bir altından başlatılmaktadır. Bu grafik türünde zaman ve işlem miktarı gösterilmez. Bunun sebebi bir kolonun birden çok gün veya ayı gösterebilmesidir (çünkü grafikte “0” ve “X”lar zaman veya işlem miktarına göre değil hisse senedinin fiyatındaki düşüş ve yükselişlere göre çizilmektedir). Zaman ve işlem miktarı gösterilemediği halde bu grafik türü arz ve talep değişimini çok net bir şekilde yansıttığından teknik analizde yaygın olarak kullanılmaktadır. Nokta ve şekil grafiklerinde çoğunlukla matematiksel skala kullanılır. Skaladaki bölünme, hisse senedinin fiyat basamağına ve isteğe göre ayarlanarak kısa, orta veya uzun vadeli hareketler gözlenebilmekte; bu skala, hisselerin borsada işlem gören fiyat aralıklarına göre hazırlanırsa, fiyattaki her değişim grafiğe yansımaktadır. Arz ve talep arasındaki değişimin bu kadar yakın takip edilmesi, fiyatın gerçek yönü hakkında yanıltıcı olabilmektedir. Bu grafiğin izlenmesiyle gözlenen durumların bazı genel özellikleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
X’nın, önceki iki tepenin üzerine çıkması kuvvetli bir al sinyalidir. 0’ın, önceki iki dipin altına inmesı kuvvetli bir sat sinyalidir. İkili ve üçlü dip ve tepe noktaları da dönüş için bilgi verirler. Dip noktaların her kolonda daha yüksekte kalması yükselişi, tepe noktaların her kolonda daha aşağıya inmesi düşüşü ifade eder. Fiyat formasyonları ve onların kırılışı nokta ve şekil grafiklerinde diğer grafik türlerine nazaran daha açık olarak gözlenebilmektedir. Aşağıda bir nokta ve şekil grafiği örneği görülmektedir. Bu grafikte yeşil renk çıkışı ifade ederken; kırmızı yaşanan düşüş eğilimini temsil etmektedir.
