Forumlar
Yeni Mesajlar
CerezExtra
EĞLENCE ↓
Şans Kurabiyesi
Renk Falınız
ÇerezRADYO
Sevgiliye Özel
ÇerezDERGİ
Hızlı Okuma Testleri
Pratik Çözümler
Yeniler
Yeni Mesajlar
Yeni ürünler
Yeni kaynaklar
Son Aktiviteler
İndir
En son incelemeler
Dükkan
Giriş
Kayıt
Yeniler
Yeni Mesajlar
Menu
Giriş
Kayıt
Uygulamayı yükle
Yükle
Forumlar
Tarih
Cumhuriyet Tarihi
GAP(Güneydogu Anadolu Projesi)
JavaScript devre dışı bırakıldı. Daha iyi bir deneyim için, devam etmeden önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Konuya cevap yaz
Mesaj
<blockquote data-quote="wien06" data-source="post: 93868" data-attributes="member: 4383"><p><strong><span style="color: Blue">GAP, ÇEVRE VE KÜLTÜR</span></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>1992 yılında Rio’da yapılan ve gelecek yüzyılın yeni çevre yaklaşımını ortaya koyan, dünya zirvesinde kabul edilen "Gündem 21" ilkeleri, GAP İdaresi tarafından, zaten 1989’dan bu yana temel ilke olarak kabul edilmiş ve tüm projelerinde dikkate alınmıştır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Güneydoğu Anadolu Projesi’nin etap etap uygulanmasıyla 1.7 milyon hektar tarımsal alanın sulamaya açılması ve yapılacak barajlar ile yeni rezervuar alanlarının yaratılması, Bölgenin toprak ve su rejimlerini önemli ölçüde değiştirecektir. Aynı zamanda nüfus hareketleri, hızlı şehirleşme ve sanayileşme kır ve kent alanlarında yeni dönüşümler yaratacaktır. Sulamanın getireceği avantajlar yanında, fazla ve hatalı sulamanın yol açabileceği problemler, Bölgedeki iklim değişikliklerinin tarımsal üretime ve bitki örtüsüne yaratacağı etkiler, flora ve faunanın değişikliklerden etkilenmesi, erozyon, doğal, tarihi ve kültürel değerlerin kontrolsüz gelişmeden etkilenmesi ve benzeri sorunlar, GAP’ın, çevre ve kültür değerleri yönünden etraflı bir şekilde ele alınması gereğini ortaya koymaktadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Gerek ülke düzeyinde, gerekse bölge düzeyinde sosyal ve ekonomik sektörlerde önemli değişimler yaratacak olan Projenin, kaçınılmaz olarak çevre ve kültür varlıkları üzerinde de etkileri olacaktır. Bu etkilerin olumlu ve olumsuz yönlerini dikkate almak, olumlu gelişmelerden yararlanmak; Olumsuz gelişmelere karşı şimdiden tedbir almak ve hazırlıklı olmak GAP bölge kalkınma felsefesinin diğer önemli bir parçasını oluşturmaktadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Tarih öncesi çağlardan başlamak üzere günümüze kadar ulaşmış birçok uygarlığa ve çok tanrılı dinler ile üç büyük dine ait kültür varlıklarına ev sahipliği yapan Güneydoğu Anadolu Bölgesi, özellikle Mardin, Şanlıurfa, Şırnak ve Siirt illeri ile bir dinler mozaiği oluşturmaktadır. Şanlıurfa'nın putperestlikle savaşan İbrahim Peygamberin doğduğu yer olarak bilinmesi, dağlarında Musa Peygamberin çobanlık yapması ve kentin İsa Peygamber tarafından kutsanarak, batıda da "Kutsal Şehir" olarak anılması bu mozaiğin renklerini oluşturmaktadır. Ayrıca, Süryani kültürünün geliştiği yer olan ve bu kültürün günümüze kadar gelen zengin örneklerini barındıran Mardin, bir efsaneye göre Nuh Peygamberin gemisinin karaya oturduğu yer olan Şırnak ile İslam bilim, kültür ve eğitim merkezi olan Siirt, Güneydoğu Anadolu mozaiğinin diğer renklerini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, kültür varlıklarının restorasyon ve kurtarma çalışmalarının yapılması, korunması ve gelecek nesillere aktarılması ile çevre düzenlemesi, altyapı, konaklama ihtiyaçlarının giderilerek tanıtımının yapılması GAP kapsamında yürütülen en önemli çalışmalar arasındadır. Kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesine yönelik bu çalışmaların en önemlileri; Birecik, Halfeti, Suruç ilçelerinin Taşınmaz Kültür Varlıklarının Belgelenmesi, Hasankeyf Tarihi ve Arkeolojik Sit Alanı Araştırma, Kazı ve Kurtarma Projesi, Acırlı (Midyat-Mardin) Sit Alanı Çevre Düzenleme Projesi, Mardin Katılımcı Kentsel Rehabilitasyon Projesi, Zeugma Acil Kazı ve Kurtarma Projesi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi Arkeolojik Yerleşmelerin Taranması Projesi'dir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>1992 yılında Rio’da yapılan ve gelecek yüzyılın yeni çevre yaklaşımını ortaya koyan, Dünya Zirvesi’nde ilk kez, kalkınma ve çevre arasında denge kurulmasını hedefleyen "sürdürülebilir gelişme" kavramı dile getirilmiş ve tüm katılımcı ülkelerce bir hedef olarak kabul edilmiştir. Sürdürülebilir kalkınma anlayışının yaşama geçirilmesinin sağlanması amacıyla, anılan Zirve’de varılan küresel anlaşma ve politik taahhütleri yansıtan bir eylem planı hazırlanmıştır. "Gündem 21" olarak tanımlanan bu eylem planında yer alan anlayış, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından da temel ilke olarak benimsenmiştir. Ana teması kaynakların sürdürülebilir kullanımı, yeni kaynakların yaratılması, merkezi yönetim-yerel yönetim ilişkilerinin yerinden yönetim anlayışı doğrultusunda güçlendirilmesi, kamu ve sivil toplum örgütleri arasında işbirliğinin geliştirilmesi ve halkın etkin katılımının sağlanması gibi öncelikleri yansıtan Gündem 21 ilkeleri, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığının yürüttüğü tüm projelerde en önemli kriter olarak gözönünde bulundurulmaktadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Doğal kaynaklar yönünden ele alındığında, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye’nin doğal açıdan en sıra dışı alanlarından birisidir. Bölge, Ortadoğu’ya özgü bozkır ve yarı-çöl canlılarının Türkiye’ye girdikleri sınır kapısı olma özelliğinde olup, Türkiye’nin diğer bölgelerinde bulunmayan canlı türlerini temsil eden iki doğal yaşam ortamını barındırmaktadır:</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>i) Fırat ve Dicle nehirlerinin boyları, taşkın düzlükleri ve bu nehirlere açılan ana kollar, ii) Bölgenin özellikle güney kesimlerinde bulunan bozkır ve yarı-çöl alanlar.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Bu iki yönlü (sulak alan ve çöl) doğal niteliğinden dolayı, Bölgede yöreye özgü pek çok endemik bitki, hayvan, kuş ve balık türlerini tespit etmek mümkündür. Su kaynaklarının yönetimiyle tarımsal ve ekonomik gelişmeyi ve böylelikle sosyal değişimi hedefleyen Proje; Binlerce yıllık susuz bozkırları sulanan tarım alanlarına, akarsu yataklarını da baraj göllerine dönüştürmektedir. Ancak bu dönüşüm, bir yandan bölgedeki tarımsal üretimin artışını sağlarken, diğer yandan da bölgedeki doğal ortamlarda (sucul ve bozkır ortamlar) yaşayan canlıların yaşam alanlarının yok olmasına neden olabilecektir. Tüm bu olumsuz etkenlere karşı önlem alma yönünde bir yaklaşıma sahip olan GAP Bölge Kalkınma İdaresi tarafından bölgedeki biyolojik çeşitliliğin envanterini çıkarmak amacıyla, 2004 yılında sonlanan "Biyolojik Çeşitlilik Araştırma Projesi" gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, iyileştirme çalışmaları kapsamında 2002 yılından bu yana "Yaban Hayatı Projesi" yürütülmektedir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Değişik uygarlıkların geriye bıraktığı ve çeşitli dinlere ait kültür varlıkları turizm açısından da ayrı bir önem taşımaktadır. Son yıllarda GAP Bölgesi’nde turizmin yeniden canlanmasıyla birlikte, bölgenin kültürel değerlerinin ön plana çıkartılması, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı’nın hedefleri arasında yer almaktadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: Blue">GAP VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ</span></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yenilikçi bir yaklaşım olarak sürdürülebilir insani kalkınma kapsamında geliştirilen GAP'a, giderek artan uluslararası ilgi bağlamında, yabancı ülke ve kuruluşların teknik ve mali katkıları da yoğunlaşmaya başlamıştır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Özellikle Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ile birlikte yapılan "GAP'ta Sürdürülebilir Kalkınma Programı" proje paketinin yürürlüğe girdiği 1997 yılı bu anlamda bir başlangıç yılı olmuştur.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile GAP İdaresi'nin ortaklaşa gerçekleştirdiği "Sürdürülebilir Kalkınma Programı"nın temel amacı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde sosyo-ekonomik eşitsizliklerin azaltılmasıdır. Program, temel sosyal hizmetler (eğitim, sağlık, konut) cinsiyet grupları arasında eşitlik, kentsel yönetim, çevresel sürdürülebilirlik, kurumsal ve toplumsal düzeyde kapasite oluşturulması ve halk katılımı alanlarındaki pilot projeler aracılığıyla kalkınmanın insani boyutunu vurgulamaktadır. 28 alt projeden oluşan Programın toplam bütçesi 5.2 milyon ABD dolarıdır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Dünya Bankası, GAP Bölgesi'ndeki kentsel ve kırsal altyapının geliştirilmesine ilişkin iki projeye hibe sağlamıştır. Bunlar; "Şanlıurfa-Harran Ovaları Tarla-içi ve Köy Geliştirme Hizmetleri Projesi" ile "GAP Kentsel Planlama ve Sanitasyon Projesi" hazırlık çalışmalarıdır. Bu iki proje için Dünya Bankası'ndan toplam 650 bin ABD doları hibe finansmanı sağlanmıştır. GAP İdaresi ile BM Gıda ve Tarım Örgütü(FAO) arasında 1997 yılında başlayan ilişkiler, 10 alt projeden oluşan "GAP-FAO Kırsal Kalkınma Programı" kapsamında devam etmektedir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP İdaresinin Avrupa Birliği (AB) ile 1996 yılından başlayarak günümüze kadar devam eden ilişkileri çerçevesinde AB tarafından bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi, bölgesel ekonomik büyümenin sağlanması, çevre koşullarının iyileştirilmesi ve kültürel mirasın korunması hedeflerine yönelik "GAP Bölgesel Kalkınma Programı" için 43.5 Milyon EURO hibe sağlanmış, 07 Aralık 2002 tarihli antlaşma ile 3.5 ek kaynak ile 47 Milyon EURO temin edilmiştir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP İdaresi, bir çok yabancı kurum, kuruluş, üniversite ve sivil toplum örgütleriyle entegre bölgesel kalkınma sürecinde bilgi ve deneyimlerin paylaşılması, karşılıklı uzman değişimi ve teknoloji transferi amacıyla işbirliği çalışmalarını yürütmektedir. Bu doğrultuda; GAP İdaresi; Amerikan kurum, kuruluş ve üniversitelerinden Arizona State Üniversitesi (ASU), San Diego Üniversitesi (SDSU) Tennessee Vadisi Otoritesi (TVA); Kent Eyalet Üniversitesi (KSU); Portland Eyalet Üniversitesi (PSU); Oklahoma Eyalet Üniversitesi (OSU); Packard Humanities Institute (PHI); HASNA Inc; Merkezi Suriye'de bulunan Kurak Alanlarda Tarımsal Araştırmalar Merkezi (ICARDA); Merkezi Sri-Lanka'da bulunan Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI); Mısır Güney Vadi Kalkınma İdaresi, TOSHKA; Bari'de (İtalya) bulunan Akdeniz Tarımsal Araştırma Örgütü (CHIEAM-IAMB) ve Suriye Sulama Bakanlığı Arazi Islah Müessesesi (GOLD) ile birer Mutabakat Zaptı imzalamıştır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>İsrail Dışişleri Bakanlığı Uluslararası İşbirliği Merkezi (MASHAV) ile kırsal kalkınmaya yönelik karşılıklı işbirliğinin geliştirilmesi amacına yönelik hazırlanan Mutabakat Zaptı bulunmaktadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP İdaresi gerek Mutabakat Zabıtları gerekse benzer nitelikte projelere sahip Mısır, Çin, Bosna, Makedonya, Bangladesh gibi yabancı ülkelerden uluslararası ve ulusal düzeyden bir çok katılımcı ile eğitim programları gerçekleştirmektedir. Buna ilaveten; GAP İdaresi; Arizona State Üniversitesi, Kent Eyalet Üniversitesi, Portland Eyalet Üniversitesi, Kanada Uluslararası Kalkınma Araştırma Merkezi (IDRC) ve US Army Corp.'s of Engineers ve International Program for Technology and Research in Irrigation and Drainage (IPTRD) gibi yabancı ortakları/paydaşları ile çeşitli çalıştay (workshop), seminerler ve eğitim programları organize etmektedir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: Blue">ULUSLARARASI SU KURULUŞLARI İLE İLİŞKİLER</span></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP suya dayalı sürdürülebilir entegre ve bölgesel bir kalkınma projesi olarak, su kaynaklarının küresel boyutta öneminin kavrandığı 21.yüzyıl başlangıcında, uluslararası platformlarda çeşitli uluslararası su kuruluşları ile karşılıklı görüş alış verişinde bulunarak ve bu kuruluşların karar mekanizmalarında yer alarak, temsili büyük önem taşımaktadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Dünyada üst karar alıcıları içerecek biçimde küresel, bölgesel ve yerel düzeylerde su konusunda bilinç ve duyarlılığı artırmak, etkin koruma, planlama ve yönetim geliştirmek ve çevresel sürdürülebilirlik çerçevesinde suyun tüm boyutlarıyla kullanımını sağlamak misyonuna sahip Dünya Su Konseyi (World Water Council, WWC) 22 Mart 1996’da kurulmuştur.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Dünya Su Konseyi (WWC) küresel ölçekte artan su krizini önlemeye yönelik, karar vericiler ve kullanıcılar arasında uzlaşıya dayalı ilkeleri içeren Dünya Su Vizyonu’nu geliştirmiştir. Vizyon su kaynaklarına yönelik sorunların çözümünde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri birlikte kapsama anlamında küresel perspektiflidir. Vizyon aynı zamanda en uygun ölçeğin küresel değil yerel ve bölgesel olduğunu da önermektedir. Vizyonu eyleme dönüştürme girişimlerinden biri olarak, Dünya Su Konseyi'nin 18-21 Mart 2001 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleşen "10. Guvernörler Heyeti Toplantısı"nda oybirliği ile alınan kararla, su ve kalkınma konularında Türkiye’nin önde gelen kuruluşları olan GAP-BKİ ve DSİ’nin desteğiyle ilk Tematik Merkez Ankara’da kurulmuştur. GAP-BKİ bünyesinde faaliyet gösteren Tematik Merkez'in misyonu kullanıcıyı temel alan deneysel araştırmalar çerçevesinde bilginin yaygınlaşmasını sağlayarak çok yönlü sürdürülebilir su kaynakları gelişiminin faydalarını artırmak olarak tanımlanmıştır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Küresel Su Ortaklığı (Global Water Partnership, GWP), entegre su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimini katılımcı yaklaşımla sağlayan, suyun ekonomik değere sahip olduğunu ve sınırlı kaynak olarak çevre açısından taşıdığı önemi vurgulayan ilkelerin pratiğe aktarılması amacıyla 1996’da kurulmuştur. Dünya Su Konseyi; Su konusunda makro seviyede politika, strateji ve çözüm üretici; Küresel Su Ortaklığı ise politika ve stratejileri uygulayıcıdır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: Blue">GAP'IN FİNANSMANI</span></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP yatırımları, yaklaşık 40 kamu kurum ve kuruluşunun ekonomik ve sosyal sektörlerdeki proje ve faaliyetlerinin toplamından oluşmaktadır. Farklı sektörlerde çeşitli kuruluşlar tarafından yürütülen bu yatırımlar için tahsis edilen ödenekler, projeleri uygulayan kamu kurum ve kuruluşlarının yatırım bütçesinde yer almakta ve ilgili kurum tarafından kullanılmaktadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP Master Planı'nın belirlediği hedef ve büyüklüklere ulaşabilmek için yapılması öngörülen kamu yatırımlarının finansman ihtiyacı 2007 yılı fiyatlarıyla toplam 39 milyar 287 milyon 353 bin YTL’dir. Bu kapsamda 2006 sonuna kadar, tahmini olarak 23 milyar 313 milyon 847 bin YTL harcama yapılmış ve nakdi gerçekleşme % 59.3 düzeyine ulaşmıştır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP, "insan" boyutu ve "sürdürülebilirlik" kavramı ile birlikte anılmaya başlayan bir bölgesel kalkınma projesi olarak örnek duruma ulaşmış, bu boyutlarıyla dış basın ve uluslararası forumlarda geniş bir şekilde yer almaya ve olumlu yankılar bulmaya başlamıştır. ABD, Kanada, İsrail, Fransa, ve bazı Avrupa ülkeleri ile Dünya Bankası olmak üzere, diğer uluslararası kuruluşlar, bazı yabancı fon ve kredi kuruluşları da GAP’a finansal katkı sağlamışlardır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong><span style="color: Blue">GAP'TA ULAŞILAN SON NOKTA</span></strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Projenin nakdi gerçekleşmesi % 56.4 düzeyine ulaşmıştır. Gerçekleşme, sektörler baz alındığında, enerji projeleri bakımından % 83, tarım projeleri bakımından ise % 24.5 düzeyindedir. Ancak, projenin bu aşamasında bile bölge ve Türkiye’ye sağladığı ekonomik değer büyük boyutlara ulaşmıştır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP kapsamında yapımı öngörülen hidroelektrik santrallerinin, kurulu güç itibariyle önemli bir bölümü tamamlanmıştır. 2005 sonu itibariyle 8 hidroelektrik santrali (HES) işletmeye açılmıştır. Böylece, santral kurulu güçleri itibariyle hidroelektrik enerji projelerinin % 74’ü üretime geçmiş bulunmaktadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Bu çerçevede GAP, belli bir süreden beri Türkiye ekonomisine ve Bölge halkının refahına doğrudan katkı sağlamaktadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Ülkede hidroelektrik enerji üretiminin önemli bir bölümü GAP kapsamındaki Karakaya, Atatürk, Dicle, Kralkızı, Birecik, Karkamış ve Batman Hidroelektrik Santrallerinden (HES) sağlanmaktadır. Tesislerin açılışından 2005 yılı sonuna kadar toplam 253 milyar kilovatsaat hidroelektrik enerji üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu enerjinin parasal değeri yaklaşık 15 milyar ABD Doları’dır. (1 kWh = 6 cent)</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Türkiye’de 2005 yılında üretilen 39.6 milyar kilovatsaatlik hidrolik enerji içinde, GAP 18.7 milyar kilovatsaatlik hidroelektrik üretimiyle % 47’lik bir paya sahiptir (GAP enerji hedefi: 27 milyar kilovatsaat). Üretilen bu enerjinin parasal değeri ise yaklaşık 1.1 milyar ABD Doları’dır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Yine 2005 yılında Türkiye’nin 161.5 milyar kilovatsaatlik toplam enerji üretimi (termik, hidrolik ve rüzgar) içinde GAP’ın payı % 11.6 olmuştur.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Harran Ovası’nda sulama, 1995 mevsiminden itibaren başlamıştır. GAP'ın sulama projelerinin tamamlanmasıyla 1.7 milyon hektar alanın sulamaya açılması hedeflenmektedir. 2005 yılı itibariyle DSİ tarafından sulamaya açılan alan 256 676 hektar olmuştur. Fiziki gerçekleşme açısından, sulama projelerinin % 14.9’u işletmede, % 7.4’ü inşaat halinde, % 15.8’i ihale ve % 61.9’u planlama aşamasındadır. Yörenin tarımsal üretiminde büyük artışlar sağlanmıştır. GAP genelinde hedeflenen toplam sulama faydası 3 milyar ABD Doları düzeyindedir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP Bölgesi'nde sınai gelişmenin hızlanması, sanayi yatırımlarının artması, özel sektörün Bölge’de yatırım yapmasının sağlanması için sanayi altyapısının tamamlanması çalışmaları kamu yatırımları çerçevesinde yürütülmektedir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Bölge’de 2 serbest bölge (Gaziantep ve Mardin) mevcuttur. 8 organize sanayi bölgesi (OSB) tamamlanmış olup, 11 OSB ise yatırım programında yer almaktadır. 2006 yılı itibariyle, 11 OSB ile 25 küçük sanayi sitesi (KSS) faal durumdadır; 12 KSS'nin ise yapım çalışmaları devam etmektedir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>2005 yılında, Türkiye genelinde bir yıl öncesine göre artış gösteren istihdamın (2004 yılı: 21 791 bin kişi, 2005 yılı: 22 046 bin kişi), GAP Bölgesi'nde düştüğü (2004 yılı: 1 456 bin kişi, 2005 yılı: 1 373 bin kişi), tarımda azalan istihdamın ise sanayi ve hizmetler sektörüne kaydığı görülmektedir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>2005 yılında GAP Bölgesi'ndeki toplam istihdamın % 30'u tarım, % 21'i sanayi, % 49'u ise hizmetler sektöründe yer almaktadır. Bu oranlar 2004 yılında sırasıyla; % 39, % 17 ve % 44 olmuştur.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP'tan yapılan ihracat düzeyinde de artış olmuş; 2001 yılında 683 milyon ABD Doları olan ihracat tutarı 2005'te 1,957 milyon dolara yükselmiştir. GAP Bölgesi’nden yapılan ihracatın Türkiye’nin toplam ihracatı içindeki payı da aynı dönemde % 2.2’den % 2.7’ye çıkmıştır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>2005 yılı itibariyle GAP Bölgesi'nde karayolu ağı uzunluğu 35 529 km'dir. Bunun 103 km'si otoyol, 5 932 km'si devlet ve il yolu, 29 424 km'si ise köy yoludur. Adana-Gaziantep Otoyolu'nun yaklaşık 80 km'lik bölümü de Bölge içerisinde bulunmaktadır. Şanlıurfa-Gaziantep Otoyolu'nun 2008 yılında bitirilmesi hedeflenmiştir.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Türkiye devlet ve il yolu şebekesinin % 9.2'si, köy yolları şebekesinin % 10.1’i Bölge'dedir ve Bölge'deki köylerin % 98'i anayol ağına bağlanmış durumdadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Bölge'nin 7 ilinde havaalanı vardır. Ayrıca, Türkiye'nin en büyük kargo havalimanı Şanlıurfa'da inşa edilmektedir. GAP Uluslararası Havaalanı'nın 2006 yılında tamamlanması programlanmıştır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Bakanlar Kurulu Kararı ile GAP’ın tamamlanması için 2010 yılı hedef konmuş ve bu konuda tüm kamu kurum ve kuruluşlarının GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı’na girdi vermeleri öngörülmüştür. Bu çerçevede hazırlanan GAP Bölge Kalkınma Planı’nda belirlenen temel esaslar; Sağlık ve eğitim göstergelerinin ülke ortalamalarına getirilmesi, kentlerin nüfus emme kapasitelerinin artırılması, istihdam açığının karşılanması ile GAP’ın değerleri ve ilkeleri itibariyle evrenselliğinin ortaya konmasıdır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>GAP, suyun insani ve sosyo-ekonomik gelişmeye yönelik geliştirilmesi konusundaki uluslararası eğilimler için de özgün bir model oluşturmaktadır.</strong></p><p><strong></strong></p><p><strong>Projenin tamamlanan kısmının bile, bölgeye kazandırdığı canlılık tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapan "Verimli Hilal" Bölgesi’nde yeni ve daha parlak bir uygarlığın yaratabileceği konusunda ışık yakmaktadır. GAP tüm özellikleriyle gelecek nesillere sunulan teknolojik ve sosyolojik bir uygarlık anıtıdır.</strong></p><p><strong></strong></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="wien06, post: 93868, member: 4383"] [B][COLOR="Blue"]GAP, ÇEVRE VE KÜLTÜR[/COLOR] 1992 yılında Rio’da yapılan ve gelecek yüzyılın yeni çevre yaklaşımını ortaya koyan, dünya zirvesinde kabul edilen "Gündem 21" ilkeleri, GAP İdaresi tarafından, zaten 1989’dan bu yana temel ilke olarak kabul edilmiş ve tüm projelerinde dikkate alınmıştır. Güneydoğu Anadolu Projesi’nin etap etap uygulanmasıyla 1.7 milyon hektar tarımsal alanın sulamaya açılması ve yapılacak barajlar ile yeni rezervuar alanlarının yaratılması, Bölgenin toprak ve su rejimlerini önemli ölçüde değiştirecektir. Aynı zamanda nüfus hareketleri, hızlı şehirleşme ve sanayileşme kır ve kent alanlarında yeni dönüşümler yaratacaktır. Sulamanın getireceği avantajlar yanında, fazla ve hatalı sulamanın yol açabileceği problemler, Bölgedeki iklim değişikliklerinin tarımsal üretime ve bitki örtüsüne yaratacağı etkiler, flora ve faunanın değişikliklerden etkilenmesi, erozyon, doğal, tarihi ve kültürel değerlerin kontrolsüz gelişmeden etkilenmesi ve benzeri sorunlar, GAP’ın, çevre ve kültür değerleri yönünden etraflı bir şekilde ele alınması gereğini ortaya koymaktadır. Gerek ülke düzeyinde, gerekse bölge düzeyinde sosyal ve ekonomik sektörlerde önemli değişimler yaratacak olan Projenin, kaçınılmaz olarak çevre ve kültür varlıkları üzerinde de etkileri olacaktır. Bu etkilerin olumlu ve olumsuz yönlerini dikkate almak, olumlu gelişmelerden yararlanmak; Olumsuz gelişmelere karşı şimdiden tedbir almak ve hazırlıklı olmak GAP bölge kalkınma felsefesinin diğer önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Tarih öncesi çağlardan başlamak üzere günümüze kadar ulaşmış birçok uygarlığa ve çok tanrılı dinler ile üç büyük dine ait kültür varlıklarına ev sahipliği yapan Güneydoğu Anadolu Bölgesi, özellikle Mardin, Şanlıurfa, Şırnak ve Siirt illeri ile bir dinler mozaiği oluşturmaktadır. Şanlıurfa'nın putperestlikle savaşan İbrahim Peygamberin doğduğu yer olarak bilinmesi, dağlarında Musa Peygamberin çobanlık yapması ve kentin İsa Peygamber tarafından kutsanarak, batıda da "Kutsal Şehir" olarak anılması bu mozaiğin renklerini oluşturmaktadır. Ayrıca, Süryani kültürünün geliştiği yer olan ve bu kültürün günümüze kadar gelen zengin örneklerini barındıran Mardin, bir efsaneye göre Nuh Peygamberin gemisinin karaya oturduğu yer olan Şırnak ile İslam bilim, kültür ve eğitim merkezi olan Siirt, Güneydoğu Anadolu mozaiğinin diğer renklerini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, kültür varlıklarının restorasyon ve kurtarma çalışmalarının yapılması, korunması ve gelecek nesillere aktarılması ile çevre düzenlemesi, altyapı, konaklama ihtiyaçlarının giderilerek tanıtımının yapılması GAP kapsamında yürütülen en önemli çalışmalar arasındadır. Kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesine yönelik bu çalışmaların en önemlileri; Birecik, Halfeti, Suruç ilçelerinin Taşınmaz Kültür Varlıklarının Belgelenmesi, Hasankeyf Tarihi ve Arkeolojik Sit Alanı Araştırma, Kazı ve Kurtarma Projesi, Acırlı (Midyat-Mardin) Sit Alanı Çevre Düzenleme Projesi, Mardin Katılımcı Kentsel Rehabilitasyon Projesi, Zeugma Acil Kazı ve Kurtarma Projesi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi Arkeolojik Yerleşmelerin Taranması Projesi'dir. 1992 yılında Rio’da yapılan ve gelecek yüzyılın yeni çevre yaklaşımını ortaya koyan, Dünya Zirvesi’nde ilk kez, kalkınma ve çevre arasında denge kurulmasını hedefleyen "sürdürülebilir gelişme" kavramı dile getirilmiş ve tüm katılımcı ülkelerce bir hedef olarak kabul edilmiştir. Sürdürülebilir kalkınma anlayışının yaşama geçirilmesinin sağlanması amacıyla, anılan Zirve’de varılan küresel anlaşma ve politik taahhütleri yansıtan bir eylem planı hazırlanmıştır. "Gündem 21" olarak tanımlanan bu eylem planında yer alan anlayış, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından da temel ilke olarak benimsenmiştir. Ana teması kaynakların sürdürülebilir kullanımı, yeni kaynakların yaratılması, merkezi yönetim-yerel yönetim ilişkilerinin yerinden yönetim anlayışı doğrultusunda güçlendirilmesi, kamu ve sivil toplum örgütleri arasında işbirliğinin geliştirilmesi ve halkın etkin katılımının sağlanması gibi öncelikleri yansıtan Gündem 21 ilkeleri, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığının yürüttüğü tüm projelerde en önemli kriter olarak gözönünde bulundurulmaktadır. Doğal kaynaklar yönünden ele alındığında, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye’nin doğal açıdan en sıra dışı alanlarından birisidir. Bölge, Ortadoğu’ya özgü bozkır ve yarı-çöl canlılarının Türkiye’ye girdikleri sınır kapısı olma özelliğinde olup, Türkiye’nin diğer bölgelerinde bulunmayan canlı türlerini temsil eden iki doğal yaşam ortamını barındırmaktadır: i) Fırat ve Dicle nehirlerinin boyları, taşkın düzlükleri ve bu nehirlere açılan ana kollar, ii) Bölgenin özellikle güney kesimlerinde bulunan bozkır ve yarı-çöl alanlar. Bu iki yönlü (sulak alan ve çöl) doğal niteliğinden dolayı, Bölgede yöreye özgü pek çok endemik bitki, hayvan, kuş ve balık türlerini tespit etmek mümkündür. Su kaynaklarının yönetimiyle tarımsal ve ekonomik gelişmeyi ve böylelikle sosyal değişimi hedefleyen Proje; Binlerce yıllık susuz bozkırları sulanan tarım alanlarına, akarsu yataklarını da baraj göllerine dönüştürmektedir. Ancak bu dönüşüm, bir yandan bölgedeki tarımsal üretimin artışını sağlarken, diğer yandan da bölgedeki doğal ortamlarda (sucul ve bozkır ortamlar) yaşayan canlıların yaşam alanlarının yok olmasına neden olabilecektir. Tüm bu olumsuz etkenlere karşı önlem alma yönünde bir yaklaşıma sahip olan GAP Bölge Kalkınma İdaresi tarafından bölgedeki biyolojik çeşitliliğin envanterini çıkarmak amacıyla, 2004 yılında sonlanan "Biyolojik Çeşitlilik Araştırma Projesi" gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, iyileştirme çalışmaları kapsamında 2002 yılından bu yana "Yaban Hayatı Projesi" yürütülmektedir. Değişik uygarlıkların geriye bıraktığı ve çeşitli dinlere ait kültür varlıkları turizm açısından da ayrı bir önem taşımaktadır. Son yıllarda GAP Bölgesi’nde turizmin yeniden canlanmasıyla birlikte, bölgenin kültürel değerlerinin ön plana çıkartılması, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı’nın hedefleri arasında yer almaktadır. [COLOR="Blue"]GAP VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ[/COLOR] Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yenilikçi bir yaklaşım olarak sürdürülebilir insani kalkınma kapsamında geliştirilen GAP'a, giderek artan uluslararası ilgi bağlamında, yabancı ülke ve kuruluşların teknik ve mali katkıları da yoğunlaşmaya başlamıştır. Özellikle Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ile birlikte yapılan "GAP'ta Sürdürülebilir Kalkınma Programı" proje paketinin yürürlüğe girdiği 1997 yılı bu anlamda bir başlangıç yılı olmuştur. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile GAP İdaresi'nin ortaklaşa gerçekleştirdiği "Sürdürülebilir Kalkınma Programı"nın temel amacı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde sosyo-ekonomik eşitsizliklerin azaltılmasıdır. Program, temel sosyal hizmetler (eğitim, sağlık, konut) cinsiyet grupları arasında eşitlik, kentsel yönetim, çevresel sürdürülebilirlik, kurumsal ve toplumsal düzeyde kapasite oluşturulması ve halk katılımı alanlarındaki pilot projeler aracılığıyla kalkınmanın insani boyutunu vurgulamaktadır. 28 alt projeden oluşan Programın toplam bütçesi 5.2 milyon ABD dolarıdır. Dünya Bankası, GAP Bölgesi'ndeki kentsel ve kırsal altyapının geliştirilmesine ilişkin iki projeye hibe sağlamıştır. Bunlar; "Şanlıurfa-Harran Ovaları Tarla-içi ve Köy Geliştirme Hizmetleri Projesi" ile "GAP Kentsel Planlama ve Sanitasyon Projesi" hazırlık çalışmalarıdır. Bu iki proje için Dünya Bankası'ndan toplam 650 bin ABD doları hibe finansmanı sağlanmıştır. GAP İdaresi ile BM Gıda ve Tarım Örgütü(FAO) arasında 1997 yılında başlayan ilişkiler, 10 alt projeden oluşan "GAP-FAO Kırsal Kalkınma Programı" kapsamında devam etmektedir. GAP İdaresinin Avrupa Birliği (AB) ile 1996 yılından başlayarak günümüze kadar devam eden ilişkileri çerçevesinde AB tarafından bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi, bölgesel ekonomik büyümenin sağlanması, çevre koşullarının iyileştirilmesi ve kültürel mirasın korunması hedeflerine yönelik "GAP Bölgesel Kalkınma Programı" için 43.5 Milyon EURO hibe sağlanmış, 07 Aralık 2002 tarihli antlaşma ile 3.5 ek kaynak ile 47 Milyon EURO temin edilmiştir. GAP İdaresi, bir çok yabancı kurum, kuruluş, üniversite ve sivil toplum örgütleriyle entegre bölgesel kalkınma sürecinde bilgi ve deneyimlerin paylaşılması, karşılıklı uzman değişimi ve teknoloji transferi amacıyla işbirliği çalışmalarını yürütmektedir. Bu doğrultuda; GAP İdaresi; Amerikan kurum, kuruluş ve üniversitelerinden Arizona State Üniversitesi (ASU), San Diego Üniversitesi (SDSU) Tennessee Vadisi Otoritesi (TVA); Kent Eyalet Üniversitesi (KSU); Portland Eyalet Üniversitesi (PSU); Oklahoma Eyalet Üniversitesi (OSU); Packard Humanities Institute (PHI); HASNA Inc; Merkezi Suriye'de bulunan Kurak Alanlarda Tarımsal Araştırmalar Merkezi (ICARDA); Merkezi Sri-Lanka'da bulunan Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI); Mısır Güney Vadi Kalkınma İdaresi, TOSHKA; Bari'de (İtalya) bulunan Akdeniz Tarımsal Araştırma Örgütü (CHIEAM-IAMB) ve Suriye Sulama Bakanlığı Arazi Islah Müessesesi (GOLD) ile birer Mutabakat Zaptı imzalamıştır. İsrail Dışişleri Bakanlığı Uluslararası İşbirliği Merkezi (MASHAV) ile kırsal kalkınmaya yönelik karşılıklı işbirliğinin geliştirilmesi amacına yönelik hazırlanan Mutabakat Zaptı bulunmaktadır. GAP İdaresi gerek Mutabakat Zabıtları gerekse benzer nitelikte projelere sahip Mısır, Çin, Bosna, Makedonya, Bangladesh gibi yabancı ülkelerden uluslararası ve ulusal düzeyden bir çok katılımcı ile eğitim programları gerçekleştirmektedir. Buna ilaveten; GAP İdaresi; Arizona State Üniversitesi, Kent Eyalet Üniversitesi, Portland Eyalet Üniversitesi, Kanada Uluslararası Kalkınma Araştırma Merkezi (IDRC) ve US Army Corp.'s of Engineers ve International Program for Technology and Research in Irrigation and Drainage (IPTRD) gibi yabancı ortakları/paydaşları ile çeşitli çalıştay (workshop), seminerler ve eğitim programları organize etmektedir. [COLOR="Blue"]ULUSLARARASI SU KURULUŞLARI İLE İLİŞKİLER[/COLOR] GAP suya dayalı sürdürülebilir entegre ve bölgesel bir kalkınma projesi olarak, su kaynaklarının küresel boyutta öneminin kavrandığı 21.yüzyıl başlangıcında, uluslararası platformlarda çeşitli uluslararası su kuruluşları ile karşılıklı görüş alış verişinde bulunarak ve bu kuruluşların karar mekanizmalarında yer alarak, temsili büyük önem taşımaktadır. Dünyada üst karar alıcıları içerecek biçimde küresel, bölgesel ve yerel düzeylerde su konusunda bilinç ve duyarlılığı artırmak, etkin koruma, planlama ve yönetim geliştirmek ve çevresel sürdürülebilirlik çerçevesinde suyun tüm boyutlarıyla kullanımını sağlamak misyonuna sahip Dünya Su Konseyi (World Water Council, WWC) 22 Mart 1996’da kurulmuştur. Dünya Su Konseyi (WWC) küresel ölçekte artan su krizini önlemeye yönelik, karar vericiler ve kullanıcılar arasında uzlaşıya dayalı ilkeleri içeren Dünya Su Vizyonu’nu geliştirmiştir. Vizyon su kaynaklarına yönelik sorunların çözümünde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri birlikte kapsama anlamında küresel perspektiflidir. Vizyon aynı zamanda en uygun ölçeğin küresel değil yerel ve bölgesel olduğunu da önermektedir. Vizyonu eyleme dönüştürme girişimlerinden biri olarak, Dünya Su Konseyi'nin 18-21 Mart 2001 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleşen "10. Guvernörler Heyeti Toplantısı"nda oybirliği ile alınan kararla, su ve kalkınma konularında Türkiye’nin önde gelen kuruluşları olan GAP-BKİ ve DSİ’nin desteğiyle ilk Tematik Merkez Ankara’da kurulmuştur. GAP-BKİ bünyesinde faaliyet gösteren Tematik Merkez'in misyonu kullanıcıyı temel alan deneysel araştırmalar çerçevesinde bilginin yaygınlaşmasını sağlayarak çok yönlü sürdürülebilir su kaynakları gelişiminin faydalarını artırmak olarak tanımlanmıştır. Küresel Su Ortaklığı (Global Water Partnership, GWP), entegre su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimini katılımcı yaklaşımla sağlayan, suyun ekonomik değere sahip olduğunu ve sınırlı kaynak olarak çevre açısından taşıdığı önemi vurgulayan ilkelerin pratiğe aktarılması amacıyla 1996’da kurulmuştur. Dünya Su Konseyi; Su konusunda makro seviyede politika, strateji ve çözüm üretici; Küresel Su Ortaklığı ise politika ve stratejileri uygulayıcıdır. [COLOR="Blue"]GAP'IN FİNANSMANI[/COLOR] GAP yatırımları, yaklaşık 40 kamu kurum ve kuruluşunun ekonomik ve sosyal sektörlerdeki proje ve faaliyetlerinin toplamından oluşmaktadır. Farklı sektörlerde çeşitli kuruluşlar tarafından yürütülen bu yatırımlar için tahsis edilen ödenekler, projeleri uygulayan kamu kurum ve kuruluşlarının yatırım bütçesinde yer almakta ve ilgili kurum tarafından kullanılmaktadır. GAP Master Planı'nın belirlediği hedef ve büyüklüklere ulaşabilmek için yapılması öngörülen kamu yatırımlarının finansman ihtiyacı 2007 yılı fiyatlarıyla toplam 39 milyar 287 milyon 353 bin YTL’dir. Bu kapsamda 2006 sonuna kadar, tahmini olarak 23 milyar 313 milyon 847 bin YTL harcama yapılmış ve nakdi gerçekleşme % 59.3 düzeyine ulaşmıştır. GAP, "insan" boyutu ve "sürdürülebilirlik" kavramı ile birlikte anılmaya başlayan bir bölgesel kalkınma projesi olarak örnek duruma ulaşmış, bu boyutlarıyla dış basın ve uluslararası forumlarda geniş bir şekilde yer almaya ve olumlu yankılar bulmaya başlamıştır. ABD, Kanada, İsrail, Fransa, ve bazı Avrupa ülkeleri ile Dünya Bankası olmak üzere, diğer uluslararası kuruluşlar, bazı yabancı fon ve kredi kuruluşları da GAP’a finansal katkı sağlamışlardır. [COLOR="Blue"]GAP'TA ULAŞILAN SON NOKTA[/COLOR] Projenin nakdi gerçekleşmesi % 56.4 düzeyine ulaşmıştır. Gerçekleşme, sektörler baz alındığında, enerji projeleri bakımından % 83, tarım projeleri bakımından ise % 24.5 düzeyindedir. Ancak, projenin bu aşamasında bile bölge ve Türkiye’ye sağladığı ekonomik değer büyük boyutlara ulaşmıştır. GAP kapsamında yapımı öngörülen hidroelektrik santrallerinin, kurulu güç itibariyle önemli bir bölümü tamamlanmıştır. 2005 sonu itibariyle 8 hidroelektrik santrali (HES) işletmeye açılmıştır. Böylece, santral kurulu güçleri itibariyle hidroelektrik enerji projelerinin % 74’ü üretime geçmiş bulunmaktadır. Bu çerçevede GAP, belli bir süreden beri Türkiye ekonomisine ve Bölge halkının refahına doğrudan katkı sağlamaktadır. Ülkede hidroelektrik enerji üretiminin önemli bir bölümü GAP kapsamındaki Karakaya, Atatürk, Dicle, Kralkızı, Birecik, Karkamış ve Batman Hidroelektrik Santrallerinden (HES) sağlanmaktadır. Tesislerin açılışından 2005 yılı sonuna kadar toplam 253 milyar kilovatsaat hidroelektrik enerji üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu enerjinin parasal değeri yaklaşık 15 milyar ABD Doları’dır. (1 kWh = 6 cent) Türkiye’de 2005 yılında üretilen 39.6 milyar kilovatsaatlik hidrolik enerji içinde, GAP 18.7 milyar kilovatsaatlik hidroelektrik üretimiyle % 47’lik bir paya sahiptir (GAP enerji hedefi: 27 milyar kilovatsaat). Üretilen bu enerjinin parasal değeri ise yaklaşık 1.1 milyar ABD Doları’dır. Yine 2005 yılında Türkiye’nin 161.5 milyar kilovatsaatlik toplam enerji üretimi (termik, hidrolik ve rüzgar) içinde GAP’ın payı % 11.6 olmuştur. Harran Ovası’nda sulama, 1995 mevsiminden itibaren başlamıştır. GAP'ın sulama projelerinin tamamlanmasıyla 1.7 milyon hektar alanın sulamaya açılması hedeflenmektedir. 2005 yılı itibariyle DSİ tarafından sulamaya açılan alan 256 676 hektar olmuştur. Fiziki gerçekleşme açısından, sulama projelerinin % 14.9’u işletmede, % 7.4’ü inşaat halinde, % 15.8’i ihale ve % 61.9’u planlama aşamasındadır. Yörenin tarımsal üretiminde büyük artışlar sağlanmıştır. GAP genelinde hedeflenen toplam sulama faydası 3 milyar ABD Doları düzeyindedir. GAP Bölgesi'nde sınai gelişmenin hızlanması, sanayi yatırımlarının artması, özel sektörün Bölge’de yatırım yapmasının sağlanması için sanayi altyapısının tamamlanması çalışmaları kamu yatırımları çerçevesinde yürütülmektedir. Bölge’de 2 serbest bölge (Gaziantep ve Mardin) mevcuttur. 8 organize sanayi bölgesi (OSB) tamamlanmış olup, 11 OSB ise yatırım programında yer almaktadır. 2006 yılı itibariyle, 11 OSB ile 25 küçük sanayi sitesi (KSS) faal durumdadır; 12 KSS'nin ise yapım çalışmaları devam etmektedir. 2005 yılında, Türkiye genelinde bir yıl öncesine göre artış gösteren istihdamın (2004 yılı: 21 791 bin kişi, 2005 yılı: 22 046 bin kişi), GAP Bölgesi'nde düştüğü (2004 yılı: 1 456 bin kişi, 2005 yılı: 1 373 bin kişi), tarımda azalan istihdamın ise sanayi ve hizmetler sektörüne kaydığı görülmektedir. 2005 yılında GAP Bölgesi'ndeki toplam istihdamın % 30'u tarım, % 21'i sanayi, % 49'u ise hizmetler sektöründe yer almaktadır. Bu oranlar 2004 yılında sırasıyla; % 39, % 17 ve % 44 olmuştur. GAP'tan yapılan ihracat düzeyinde de artış olmuş; 2001 yılında 683 milyon ABD Doları olan ihracat tutarı 2005'te 1,957 milyon dolara yükselmiştir. GAP Bölgesi’nden yapılan ihracatın Türkiye’nin toplam ihracatı içindeki payı da aynı dönemde % 2.2’den % 2.7’ye çıkmıştır. 2005 yılı itibariyle GAP Bölgesi'nde karayolu ağı uzunluğu 35 529 km'dir. Bunun 103 km'si otoyol, 5 932 km'si devlet ve il yolu, 29 424 km'si ise köy yoludur. Adana-Gaziantep Otoyolu'nun yaklaşık 80 km'lik bölümü de Bölge içerisinde bulunmaktadır. Şanlıurfa-Gaziantep Otoyolu'nun 2008 yılında bitirilmesi hedeflenmiştir. Türkiye devlet ve il yolu şebekesinin % 9.2'si, köy yolları şebekesinin % 10.1’i Bölge'dedir ve Bölge'deki köylerin % 98'i anayol ağına bağlanmış durumdadır. Bölge'nin 7 ilinde havaalanı vardır. Ayrıca, Türkiye'nin en büyük kargo havalimanı Şanlıurfa'da inşa edilmektedir. GAP Uluslararası Havaalanı'nın 2006 yılında tamamlanması programlanmıştır. Bakanlar Kurulu Kararı ile GAP’ın tamamlanması için 2010 yılı hedef konmuş ve bu konuda tüm kamu kurum ve kuruluşlarının GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı’na girdi vermeleri öngörülmüştür. Bu çerçevede hazırlanan GAP Bölge Kalkınma Planı’nda belirlenen temel esaslar; Sağlık ve eğitim göstergelerinin ülke ortalamalarına getirilmesi, kentlerin nüfus emme kapasitelerinin artırılması, istihdam açığının karşılanması ile GAP’ın değerleri ve ilkeleri itibariyle evrenselliğinin ortaya konmasıdır. GAP, suyun insani ve sosyo-ekonomik gelişmeye yönelik geliştirilmesi konusundaki uluslararası eğilimler için de özgün bir model oluşturmaktadır. Projenin tamamlanan kısmının bile, bölgeye kazandırdığı canlılık tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapan "Verimli Hilal" Bölgesi’nde yeni ve daha parlak bir uygarlığın yaratabileceği konusunda ışık yakmaktadır. GAP tüm özellikleriyle gelecek nesillere sunulan teknolojik ve sosyolojik bir uygarlık anıtıdır. [/B] [/QUOTE]
Alıntıları ekle...
İsim
Spam kontrolü
Ülkemizin kuzeyindeki deniz hangisidir? (bitişik yazınız)
Cevapla
Forumlar
Tarih
Cumhuriyet Tarihi
GAP(Güneydogu Anadolu Projesi)
Top