Dünyadaki Çöller ve Özellikleri

Suskun

V.I.P

V.I.P

• 19 Ksm 2009

• #1

Dünyadaki Çöller ve Özellikleri
Dünya üzerinde varoluşundan bu yana gelen doğal olaylar sırasında milyonlarca yıl içerisinde oluşmuş ve günümüzdeki hallini almış bir çok çöl bulunmaktadır. Uçsuz bucaksız bu kum tabakalarının bazılarında yaşamak imkansız iken, bazılarında canlı hayatı devam edebilmektedir. Çöllerde yaşayan bitkiler ve canlılar kendilerini bu yönde geliştirerek, bu zor yaşama adapte olmaya çalışırlar. Bunu başaran canlılar dünyanın en güçlü canlılarıdır. Gündüz ve gece arasındaki sıcaklık farkının 50 dereceyi bulduğu çöller, eşsiz kum tabakaları ile muhteşem bir görüntü oluşturmaktadır. Büyük Sahra Çölü yüz ölçümü olarak dünyanın en büyük ve bilindik çölü özelliğini taşırken. Karakum çölü içerisinden geçen su kanalı sayesinde farklı bir çöl özelliği taşımaktadır. Kalahari Çölü ise, toprağındaki alivyonun fazlalığı nedeni ile hayatın devam ettiği ender çöllerden bir tanesidir.


1. Büyük Sahra Çölü
2. Libya Çölü
3. Gobi Çölü
4. Simpson Çölü
5. Kalahari Çölü
6. Karakum Çölü

 

Suskun

V.I.P

V.I.P

• 19 Ksm 2009

• #2

1. Büyük Sahra Çölü

Büyük Sahra Çölü; Batıda Atlas Okyanusu, kuzeyde Akdeniz, doğuda da Kızıldeniz’e kadar uzanıp, Kuzey Afrika da yer alan, 8.600.000 km² ‘lik yüzölçümüne sahip olup yeryüzünün en büyük çölüdür. Büyük sahra yeryüzündeki karaların %8’inin oluşturur. Dünya’nın en büyük ırmağı olan Nil ırmağı, Büyük Sahra Çölü’nün batı kısmını sulayarak burayı yeşertir ve çöle hayat veren ırmak olarak geçer. Çölün, Nil ırmağının geçtiği bölümlerinde yerleşim alanları bulunmaktadır. Fakat bunun haricinde geri kalan bölümleri boştur.

Sahra Çölü’nün içine aldığı ülkeler; Cezayir, Çad, Mısır, Libya, Fas, Moritanya, Mali, Nijer, Sudan, Tunus, Batı Sahra.

Burada Çöl İklimi hakimdir. Çöl İklimi; Yazları çok sıcak, kışları da ışınların fazla eğik gelmemesi nedeniyle fazla soğuk olmayan bir iklim tipidir. Günlük sıcaklık farkı nem oranının çok düşük olması nedeniyle fazladır.(40–50 C ° ) Burada yağış oranı çok düşüktür ve tamamen tesadüflere bağlıdır. Yağış olmamasının nedeni ise; bu enlemlerdeki alçalıcı hava hareketlerinde hava ısınarak alçaldığından yoğuşma noktasından uzanır ve yağış bırakmaz.
Çölün bitki örtüsü; çok seyrek olarak dağılmış olarak bulunan kurakçıl otlar ve çalılar bulunur. Çöllerde gür bitki örtülerine rastlanmaz. Ancak vahalarda rastlanabilir. (Vaha: Çöllerde suyun bulunduğu yeşil alanlara denir.) Büyük Sahra’da 1200 değişik bitki türü yaşar

 

Suskun

V.I.P

V.I.P

• 19 Ksm 2009

• #3

Libya Çölü

Libya Çölü; Kuzey Afrika’nın büyük bir bölümünü kaplayan Tibes dağları ile Nil vadisi arasında bulunan, 1.683.000 km² büyüklüğünde ve dünya’nın 2.büyük çölüdür. Uçsuz bucaksız bir kum tabakası ile kaplı bu çölde, hayat yok denilecek kadar azdır.

Sahra’nın en çorak kısmı olarak bilinir ve Libya Çöl’ünde vahalar dağınık halde bulunur.Yer yer yanardağlarla ve yanardağ akıntılarıyla kaplıdır.

Libya Çöl’ünün yüksekliği güneydoğu sınırındaki El Auenat kütlesi dışında 50m’yi geçmez. Jeoloji bakımından çok eski olan çölü, kuvvetli rüzgarlar şiddetle aşındırır. Çöl yerleşmeye elverişli değildir. Ancak Fizan ve Trablusgarp bölgelerinde yerleşim vardır. Toprağın özelliği ve iklimin kuraklığı nedeniyle çok yoksuldur.

 

Suskun

V.I.P

V.I.P

• 19 Ksm 2009

• #4

Gobi Çölü

Gobi Çölü; Orta Asya’da Çin-Moğolistan bölgesinde yer alan 1.300.000 km² alan kaplayan şiddetli sıcak bir çöldür. Etrafı yüksek dağlarla çevrili olduğundan pek fazla rüzgâr almaz.

Bu çöl de; karasal ve kuru bir iklim hakimdir. Kışlar soğuk, yazlar ise sıcak geçer. Dolayısıyla yıllık sıcaklık farkı fazladır. Yıl içerisinde ara sıra yağış görülür. Genellikle yağışların büyük bölümü yazın olur.
Bitki örtüsü bu çölde çok seyrek olup sadece küçük otlar ve dikenli çalılar vardır.

Çölü sulayan bir ırmak bulunmamaktadır. Seyrek olarak tuzlu göller bulunur fakat bu göller, çöle hayat vermeye yetmez. Gobi Çölünde ki gece-gündüz arası sıcaklık farkı ve susuzluk nedeni ile; bu bölgede hayat yok denilecek kadar azdır.

Gobi Çölü’nde Tozların bir bölümünü çevresine yayılır.Burada havalanan tozlar Çin, Kore ve Japonya’ya yayılır. Bir kısmı ise Büyük Okyanus’a yayılır.

 

Suskun

V.I.P

V.I.P

• 19 Ksm 2009

• #5

Simpson Çölü

Simpson Çölü; kum ve çalılarla kaplıdır. Bu çöl 1.450.000 km²’lik alan kaplamaktadır. Avustralya’da bulunan Simpson Çölü, bu özelliği ile dünyanın üçüncü en büyük çölüdür. Eyre havzasının batısında bulunur. Batısı ile doğusu arası uzaklık yaklaşık 300 km olup, kuzeyi ile güneyi arasındaki uzaklık yaklaşık 250 km dir.

Burada, çöl iklimi hakimdir. Neredeyse hiç yağış olmaz. Yıl boyunca ortalama yağış 130mm’nin altındadır. Bu yüzden Simpson Çölünde bitki örtüsü yok denilecek kadar azdır. Yaşayan canlı türü sayısı 30 ila 35 arasındadır. Simpson Çölü dünyada hayatın bittiği yer olarak bilinir.

 

Suskun

V.I.P

V.I.P

• 19 Ksm 2009

• #6

Kalahari Çölü
Kalahari Çölü; Güney Afrika’da 518.000 km²’lik bir alanda bulunan çöldür. Bu Çölde; geniş otlaklıklar, çalılar ve ağaçlar bulunmaktadır. Fakat bu bölgeye gene de çöl denmesinin nedeni yağışın az olmasıdır. Bu özelliği ile diğer çöllerden ayrılır.

Çölde ki toprağın yapısı yumuşak bir kumdan oluşup kızıl renklidir. Bu topraklarda bol miktarda alüvyon bulunur. Bu alüvyonları eski nehirler getirip çöle bırakmışlardır. Besin bakımından çok zengin olan bu çölde çeşitli meyve de yetişir. Kalahari Çölünü diğer çöllerden ayıran en önemli özellik, çöl iklimine sahip olmasına rağmen zamanında nehirler tarafından getirilen alüvyonlar sayesinde, hayatın devam etmesidir.

 

Suskun

V.I.P

V.I.P

• 19 Ksm 2009

• #7

Karakum Çölü

Karakum Çölü; Orta Asya’da, Türkmenistan’da bulunan bir çöldür. Yüz ölçümü 270.000 km² dir. Çöller arasında en az nüfusa sahip olan çöllerden biri Karakum Çölü’dür.

Çölün önemli bir özelliği ise Karakum Kanalının bu çölün içinden geçmesidir. Bu kanal Dünya’nın en büyük ve geniş kanalıdır. Türkmenistan topraklarında bulunan bu çölde hayat çok zor ve acımasızdır. Ayrıca Karakum Çölü iklim olarak da çok sert bir iklime sahiptir.