Dinlerin Benzer Özellikleri
Dinlerin, farklı özelliklerinin olması yanında, ortak özellikleri de vardır. Köken veya ortaya çıktğı bölgeye göre gruplandırılan dinler, kendi içlerinde birbirine daha çok benzer. Örneğin semavi dinler birbirine çok yakındır. Aynı şekilde Hint dinleri birbirine benzer. Farklı gruplarda yer almalarına rağmen, neredeyse bütün dinlerin sahip olduğu ortak inanç ve uygulamalar da vardır.
İnanç Özellikleri
Her dinin, basit veya karmaşık, sade veya detaylı mutlaka bir inanç sistemi vardır. Dinler, kendilerine tabi olanlara bu inançlara inanmalarını gerekli görür. İnanılması önerilen inançlar, dinlere göre insanı kurtuluşa erdirecek, mutlu ve huzurlu olmasını sağlayacaktır.
Semavi dinlerde inançların kaynağı tek yaratıcı olan 'Bir Varlık'tır. Semavi olmayan dinlerde, inançların kaynağı, dini önderin öğretileri veya halk kültürüdür. Semavi dinlerin inanç sistemlerini şöyle özetleyebiliriz (A.K.)
Yahudiliğin İnanç Özellikleri:Yahudiliğin kutsal kitaplarında inanç esasları
bakımından herhangi bir bilgi yoktur. Ancak, Yahudi din bilgini Maimonides, dine
yönelik eleştirileri savunmak amacıyla bir inanç sistemi oluşturmuştur. Maimonidesin
belirlediği bu inanç sisteminde şu ilkeler öne çıkmaktadır:
- Her şeyi yaratan Tanrı, vardır, birdir başka tanrı yoktur.
- Tanrı cisim olmayıp tasviri mümkün değildir.
- Tanrı ezeli ve ebedidir.
- İbadet sadece Tanrıya mahsustur. Ortak koşmak (şirk) olmamalıdır.
- Peygamberlerin bütün sözleri haktır.
- Efendimiz Musanın peygamberliği gerçek olup, gönderilen bütün peygamberlerin
en büyüğüdür.
- Mevcut Tevrat, Tanrı tarafından Hz. Musaya verilen kitabın aynısıdır.
- Tevrat değiştirilemez, yeni bir Tevrat da gönderilmeyecektir.
- Tanrı insanın bütün işlerini, düşüncelerini bilir.
- Tanrı, emirlerini uygulayıp, yasaklarından kaçınanları ödül ve ceza verme yetkisine
sahiptir.
- Mesih bir gün mutlaka gelecektir. Onu ömrüm boyunca bekleyeceğim.
- Zamanını sadece Tanrının bildiği bir vakitte, öldükten sonra tekrar diriltileceğim
Yukarıdaki iman esasları Ortodoks Yahudiler tarafından kabul edilmektedir.
Hıristiyanlığın İnanç Esasları
Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde belirli bir kutsal kitap olmadığı için, herkesin
kabul ettiği inanç sistemi de bulunmamaktaydı. Bu nedenle Hıristiyanlar arasında çıkan
tartışmalar sonucunda MS.325 yılında İznikte yapılan toplantıda inanç sistemi
oluşturuldu.
Hıristiyanlığın inanç sistemi, şu ilkelerden oluşmaktadır:
- Ben Tanrıya, kudretli Babaya,
- Ve onun oğlu biricik Rab İsaya,
- Bakire Meryem ve Kutsal Ruhtan doğmuş olduğuna,
- Platus zamanında çarmıha gerildiğine, öldüğüne ve gömüldüğüne,
- Üçüncü gün ölüler arasında dirildiğine,
- Göklere yükseldiğine,
- Babanın sağında oturduğuna,
- Oradan diri ve ölüleri yargılamak üzere ineceğine,
- Ve Kutsal Ruha
- Kutsal Kiliseye,
- Günahların bağışlanacağına,
- Ölülerin dirileceğine, sonsuz hayata inanırım.
Hıristiyanların inanç esaslarında teslis inancının önemli olduğu görülmektedir. Bu
inanç esaslarına göre bir Hıristiyan, Allahın yanında İsanın ve Kutsal Ruhun da tanrı
olduğuna, kilisenin otoritesine, günahların bağışlanacağına, öldükten sonra dirilmeye
ve ahiret hayatına inanmak zorundadır.
İslamiyetin İnanç Esasları
İslam Dininin inanç esasları Kuran-ı Kerime dayanmaktadır. Yüce Allahın
sözlerinden oluşan Kuranda ve Hz. Muhammedin sözlerinden oluşan hadislerde
dinin inanç esasları açıkça belirtilmektedir. Hz. Muhammed, imanın ne olduğunu soran
bir kimseye şu cevabı vermiştir: Allaha, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine,
ahiret gününe, kadere, hayır ve şerrin Allahtan olduğuna inanmaktır (Müslim, İman, 1).
İslamın amentüsü de denilen bu altı esas şunlardır:
- Allaha
- Meleklere
- Kitaplara
- Peygamberlere
- Ahiret gününe
- Kadere, hayır ve şerrin Allahtan olduğuna inanmaktır.
İslamın inanç esasları sade, sınırlı ve evrensel niteliklidir. Bu esaslar, diğer
dinlerin inanç esasları gibi değildir. Örneğin, Müslüman olanın Kurana inanması ve
kabul etmesinin yanında ilk inen haliyle Tevratı, İncili ve Zeburu da hak kitap olarak
kabul etmesi, diğer peygamberlere de inanması gerekmektedir.
