Çizim
Temel Britannica
Bir nesneyi bir yüzey üzerinde çizgi*lerle göstermeye çizim denir. Bir çizimde biçim, çerçeve, yükseklik, genişlik, yuvarlak*lık, ağırlık, hafiflik, hareket, renk, doku ve uzaklık gibi çok çeşitli öğeler yer alabilir. Çizimde en basit işaret noktadır. Ama nokta*ların bile kâğıt üzerinde düzenlenmesi çok değişik biçimler alabilir. Çeşitli boylardaki noktalar, çeşitli biçimlerde dizilebilir ya da tümü bir noktadan çevreye dağılacak gibi düzenlenebilir. Çizgiler de çok çeşitlilik gös*terir; ince ya da kalın, uzun ya da kısa, düz ya da eğri, zikzaklı ya da kıvrımlı olabilir. Çizgileri yan yana getirebileceğimiz gibi, bir*kaç çizgiyi tek bir noktada da birleştirebiliriz. Bir ok ucu ya da bir bisiklet tekerleğinin telleri gibi düzenlenen çizgiler hareket izleni*mi verir.
Van Gogh'un Kaya adlı yapıtında, doğayı betimlemek için çizimin tüm biçimlerinden yararlandığını görüyoruz. Önemli olan, deği*şik çizgilerin bir arada kullanılışı değil, bunla*rın anlatımı güçlendirecek bir biçimde kulla*nılmasıdır. Bu çizgiler, betimlenen nesnenin dokusunu duyumsamamızı, biçimini ve konu*munu algılamamızı sağlar. İri kayalar arasın*dan kıvrılarak uzanan taşlı patikaya, kumlu bir toprakta yetiştiği anlaşılan kısa ot kümele*rine, resimde boydan boya uzanan sarp kaya*lara, zeytin ağaçlarının kıvrımlı dal ve yaprak*larına dikkatle bakarsak, Van Gogh'un usta çizgilerinden, bu doğa parçasını oldukça iyi tanıyabiliriz. Resim yaparken her çizginin ne gibi bir işlevi olduğuna özellikle dikkat etmek gerekir.
Bir çizginin iki ucunu birleştirirsek, kâğıt üzerinde belirli bir alanı kâğıdın öbür bölü*münden ayırıp bir şekil çizmiş oluruz. Bu bir daire, kare ya da üçgen gibi basit bir şekil olabileceği gibi, büyük bir mürekkep lekesi gibi karmaşık bir şekil de olabilir. Bu şekli oluşturan çizgiye o şeklin dış çizgisi denir; şeklin içinde birçok başka çizgi de olabilir. Örneğin, bir el resmi çizdiğimizi düşünelim. Büyük bir olasılıkla önce parmakların kenar*larını ve uçlarını gösterecek çizgileri çizeriz. İşte bu, el resminin dış çizgisidir. Daha sonra avuçtaki çizgiler ve eklemler gibi, elin özellik*lerini gösteren başka çizgiler çizilecektir. Sa*banın tarlada açtığı oluklara benzeyen bu kırışıklıkları çizmeye başlayınca, nesnenin do*kusunu ve bu dokudaki hareketleri çizgilerle anlatmaya başlamış oluruz.
Çevremizdeki birçok şeyin dokusu bu şekil*de çizgilerle belirtilebilir. Ağaç gövdesi ve ortadan kesilmiş lahana resimlerine bakalım. Lahanadaki çizgilerin kıvrımlarının ve ağaç gövdesindeki görece düzgün çatlakların gelişi*güzel olmadığını, belirli noktalardan başlayan çizgilerin belli bir uyumla birbirini izlediğini görürüz.
Dokuyu oluşturan çizgileri görebilmek için, doku kalıbı kâğıt üzerine çıkartılabilir. Bunun için, ilginç dokulu bir cisim üzerine ince bir kâğıt koyup, yumuşak bir kurşun kalemin ucunu bu kâğıda sürteriz. Böylece o cismin doku çizgileri kâğıda aktarılmış olur.
Elektrik enerji hatlarını gösteren resme bakarsak, bu resmin değişik bir teknikle yapıldığını görürüz. Beyaz bir fon bütünüyle siyaha boyanıp, sonra bu fon üzerinde istenen şekli ortaya çıkartmak için siyah boya kazın*mıştır. Bu yöntemde fonu değişik renklerle kat kat boyayıp sonra şekilleri az ya da çok derin kazıyarak, çeşitli renklerde şekiller yap*mak da mümkündür. Bu resimdeki çizgiler ve şekiller göz alıcıdır. Çizgilerin çeşitliliği, yön*leri ve çizgilerin oluşturduğu şekiller çizimi böylesine ilginç hale getirmiştir.
Bir çizime derinlik kazandırmak için gölge kullanmak gerekir. Bunun için cisim üzerinde*ki ışıklı ve gölgeli alanlar değişik tonlarla belirtilir. Büyük ölçüde, çizimin neyle yapıldı*ğına bağlı olarak, birçok gölge yapma yöntemi vardır. Gölge, 2B, 3B ve 4B numaralı yumu*şak kurşunkalemler ya da aynı rengin deği*şik tonlarındaki mum boyalar kullanılarak ya*pılabilir. Resimde ışık ve gölge mürekkeple de belirtilebilir. Sık ya da aralıklı çizgiler çizerek de şekillere değişik tonlar verilebilir. Yan yana sık çizgiler çizildiği zaman, alttaki beyaz kâğıt daha az görünecek ve gölge koyulaşacaktır. Fırçayla yapılan gölgelendirmede, fırçaya az ya da çok boya alınarak değişik tonlar elde edilir.
Aynı çizimde değişik çizim araçlarını dene*yerek, en iyi sonuçların hangilerinden ve nasıl alındığını saptamaya çalışın. Kurşunkalem, tebeşir, mum boya ve dolmakalemin yanı sıra, tükenmezkalem, keçe uçlu kalem ve boya kalemiyle de çizim yapılabilir. Beyaz kâğıda çizmek yerine siyah ya da gri bir kâğıt kullan*mak, gölgeleri olduğu gibi bırakarak aydınlık kısımları boyamak denenebilir. Bir resim kâğı*dını karakalemle iyice boyadıktan sonra, parmağınızla ya da yumuşak bir silgiyle üzerine şekiller yapabilirsiniz.
Van Gogh'un Kaya adlı yapıtı ya da enerji hatlarını gösteren resim, kendi içlerinde tamamlanmış, bütünlüğü olan çizimlerdir. Ama çoğu zaman çizim, daha sonra yapılması düşünülen resimlerin bir ön tasarımını oluştu*rur. Çünkü çizim, boyalarla uğraşmaya, kurumalarını beklemeye gerek kalmadan, şekilleri kısa sürede kâğıda geçirme olanağı verir. Görülen herhangi bir şeyin hemen kâğıda aktarılmasına taslak denir. Yanınızda bir kurşunkalemle küçük bir karalama defteri bulundurursanız çevrenizde gördüğünüz ilginç şey*leri defterinize çizmeyi deneyebilirsiniz. Tas*lak çizmek, ilerde yapılacak resimler için bilgi toplamaya yaradığı gibi, çevreye daha dikkat*li bakmak ve eşyayı tanımak için de yararlıdır. Taslak yaparken cisimlerin boyutlarını çevre*sindeki öteki şeylerle karşılaştırmak, çizgile*rin yatay ve düşey doğrultulara göre durumu*na dikkat etmek, aydınlık ve gölge bölümleri doğru belirlemek gerekir. Bu şekilde yapıla*cak bir taslak çalışması resim yapma yeteneği*ni geliştirecektir.
Bir arkadaşınızı beşer dakikalık kısa süre*lerle karşınıza oturtarak, resmini çizmeyi deneyin. Başlangıçta beş dakika içinde pek bir şey yapamazsınız, ama giderek en önemli noktaları yakalamayı başardığınızı göreceksi*niz. Ayrıca hızlı bir tempoyla çalışmakla, çizgileriniz özgürlük ve hareketlilik kazanacaktır.
Süpürgeye dayanmış duran kız resmine bakalım. Çabucak, silgi kullanmadan ve ay*rıntıya önem vermeden çizilmiş bu taslakta, kızın süpürgeye gerçekten de yaslandığını görüyoruz.
İnsan resmi çizerken genellikle çizime baş*tan başlanır ve birkaç çizgiyle vücudun ana çizgileri belirtilir. Beden çiziminde, başın boyu bir ölçüt olarak kullanılır. Erkek bede*ninin boyu genellikle başının yedi ya da sekiz katı, kadın bedeni ise başının altı buçuk ya da yedi katı kadardır. Ayakların boyu genel*likle başın boyu kadar olmalıdır. Bebeklerin boyları ise, başlarının ancak üç ya da dört katı kadardır. Çocuk büyürken beden başa göre daha fazla büyüyerek sonunda yetişkin insan boyutlarına ulaşır.
Portre çizimine baş çizilerek başlanmalı*dır. Yetişkin bir insanın gözleri, başının üstü ile çene ucu arasındaki uzaklığın ortasına düşer. Burun, gözler ile çenenin arasındaki uzaklığın ortasına kadar uzanır. Burnun bitti*ği yer ile çene ucu arasındaki uzaklığın ortasında ağız vardır. Kulaklar genellikle burun büyüklüğünde ve burun hizasındadır. Çocuk yüzündeki organlar küçük ve birbirine yakın, alın ise geniştir. Kuşkusuz, her insanın yüz yapısı birbirinden değişiktir ve bu ölçüler yalnızca bir genellemedir. Birbirinden değişik yüzleri inceleyin. İnsan yüzleri arasındaki farklılıkları abartarak karikatür çizmeyi dene*yebilirsiniz.
Özel Çizimler
* Teknik Resim
Ev eşyası, makine ve ulaşım aracı gibi ürünlerin; ev, fabrika ve köprü gibi yapıların planlarının, tüm teknik özelliklerini ve ölçülerini belirtecek biçimde çizimine tek*nik resim denir. Teknik resim cetvel, gönye, pergel gibi çizim araçları kullanılarak yapılır
* Ölçekli Çizim
Gerçek boyutların belirli bir oranda küçültülmesiyle yapılan çizimlere öl*çekli çizim, o orana da çizimin ölçeği denir. Örneğin, bir harita çizilirken ülke ya da kentin gerçek boyutlarıyla çizilmesi olanak*sızdır. Bu nedenle haritacılar çizimlerini be*lirli bir ölçek kullanarak yaparlar. Haritadaki bir santimetrelik uzunluk gerçekteki kilo*metrelerce uzunluğu gösterir. Mimarlar ve iç mimarlar da yapıları, odaları ve ev eşyalarını belli bir oranda küçülterek ölçekli çizimler yaparlar. Havacılıkla ilgili haritalar ve uçakla*rın uçuş çizelgeleri de ölçekli çizilir. Ölçekli çizimde kullanılan ölçek çizimin bir köşesin*de belirtilir
Reklam çizimleri. Bir reklam filminin ya da ilanın bitmiş şekline ilişkin, önceden bir fikir vermek üzere hazırlanan taslaklara reklam çizimleri denir . Reklam çiziminde sanatçı ürünü tanıtıcı yazı ve re*simleri ilgi çekici ve göze hoş görünecek bir düzenlemeyle bir araya getirir.
