Buhran Vergisi

wien06

V.I.P
V.I.P
Son Posta gazetesinin 1 Aralık 1931 tarihli nüshasında, Meclis’teki ‘Buhran Vergisi’ tartışmaları yer alıyordu. Dünyadaki ‘Büyük Buhran’, Türkiye ekonomisine de yansımıştı.

İktisadî buhran yüzünden hükümet yeni tedbirler almak zorunda kaldı. Buna göre, hükümet, çalışanların maaşlarından kesilen vergi oranlarını yükseltme kararı aldı.

Aylık ve ücretlerden kesilerek alınacak olan ‘İktisadî Buhran Vergisi’ kanunu Meclis’in dünkü toplantısında, uzun münakaşalardan sonra kabul edildi.
Dün tartışmalara neden olan kanunda şu hususlar vardı: 30 liraya kadar maaş ve ücretler vergiden muaftır. 150 liraya kadar olan maaş ve ücretlerin 30 lirası vergiden muaf, üst tarafı yüzde 10 vergiye tâbidir.

Diğer dilimler ise şöyledir: 151 liradan 350 liraya kadar, maaş ve ücretlerin 30 lirası çıkarılmaksızın, 150’nin tamamından yüzde 10, üst tarafından yüzde 12 kesilecektir.

351 liradan 600 liraya kadar olan maaş ve ücretlerin 150 lirası kezalik 30 lira muafiyete tâbi olmaksızın yüzde 10; 150 liradan 350 liraya kadar olan kısmı yüzde 12; 351’den fazlası yüzde 16 vergiye tâbidir.

600 liradan fazla olan maaş ve ücretlerde yukarıdaki esaslar dahilinde, fazlası için de yüzde 24 vergi alınacaktır. Tarımda çalışan işçilerle, serbest çalışan işçiler, bu vergiden muaf tutulmaktadırlar.

Yeni buhran vergisinin kabulü, Meclis’te yoğun tartışmaların yaşanmasına sebep oldu. İlk söz alan Rahmi Bey (Sivas) vergi nispetlerine itiraz etti ve nispetlerin adalete daha yakın şekilde tespitinin lâzım geldiğini söyledi. Rahmi Bey bu mütalaasını bir de takrir vermek suretiyle teyit etti.

Bundan sonra Refik Şevket Bey (Manisa) söz aldı ve bilhassa şunları söyledi:
“Memurların fedakârlıklarını her zaman sitayişle anmalıyız. Evvelce en ağır yükü kabul eden bu millet, hafif olan bu yükü elbette kabul edecektir. Ancak bundan sonra gelecek kanunlar yalnız fedakârlık esasına istinat etmemelidir.”
Sonra Ahmet İhsan Bey söz alarak gelir sahiplerinden de ayrı bir vergi kesilmesi teklifinde bulundu. Buna karşılık Sadettin Rıza Bey (İstanbul), bu verginin serbest meslek erbabına yüklenmemesini, çünkü iktisadî buhranın tacirleri ve diğer serbest meslek erbabını çok müşkül bir mevkie düşürdüğünü söyledi.
Bu arada Mahzar Müfit (Kansu) Bey de söz alarak ihtikâr bahsine (vurgun konusuna) temas etti.

Bu konuşmalar üzerine Maliye Vekili Mustafa Abdülhalik (Renda) kürsüye gelerek, itirazlara cevap verdi ve ezcümle dedi ki:
“Refik Şevket ve Ahmet İhsan Bey’in işaret ettikleri noktalarla ilgili olarak hükümet çalışma yapmaktadır. Bir hafta içerisinde neticeleri Meclis’e arz edeceğim. İhtikâr meselesine gelince; hangi maddede ihtikâr varsa o maddenin yeni kontenjan listesinde fazla miktarda ithaline müsaade edilerek ihtikâr yapan tüccar zarara sokulacak ve ayrıca kanunî takibat yapılacaktır.”
Daha bazı itiraz ve münakaşalardan sonra, kanun 215 rey ile kabul edildi.
 
Top